INDEX INHOUD
P.  1 Le mot du Président
P.  2 Communications
          
Le Musée national de la Résistance?
           Permanence téléphonique
           Rappel à nos membres
           Commémoration Nationale 22/04/2018
           Régionale Tournai - Gabrielle Petit
           Pélerinage Neuengamme 2018
           FRN des Combattants de Belgique
           Moen, commémoration décapités Munich
       
   Les femmes de Belzig
P.10 Régionale Tournai
          
Exposition - animation «Pour la Mémoire»
          
Pavés de Mémoire
           
  Guy Derasse, Vice-président national
             
Léon Birlek, enfant caché
              Marcel Zalc, président de l'AMS

P.18 Nouveau affiliations à notre C.N.P.P.A.
           Le camp de Vught (Pays-Bas)
           Amicale d'Esterwegen et Nacht und Nebel

P.24 Allocution Francis DELPEREE: PP Baeten
P.27 Régionale Pays des Collines
      
    J.-P.
Beghin de Mont-de l'Enclus décédé
           Les frères Oger

           Michel Vanausloos
P.33 Régionale Hasselt
        
  Hendrik Ory est décédé
          
In memoriam Jean Fraeys
P.35 Régionale Flandre Occidentale
          
Le Mausolée Provincial de Menin 60 ans
          
Au programme de l'année
P.36 In Mémoriam

P.  1 Het woord van de Voorzitter
P.  2 Mededelingen
        
  Nationaal museum van de Weerstand?
           Telefonische permanentie
           Ter herinnering aan onze leden
           Nationale Herdenking 22/04/2018
           Gewest Doornik - Gabrielle Petit
           Bedevaart Neuengamme 2018
           KN Strijdersbond van België
           Moen - herdenking onthoofden van Munich
      
    De vrouwen van Belzig
P.10 Gewest Doornik
        
   Exposition - animation «Pour la Mémoire»
          
Struikelstenen
             
Guy Derasse, Nationale Ondervoorzitter
             
Léon Birlek, enfant caché
              Marcel Zalc, voorzitter van de AMS

P.18 Nieuwe aansluitingen bij onze N.C.P.G.R.
           Het Kamp van Vught (Nederland)
           Vriendenkring Esterwegen + Nacht & Nebel

P.24 Toespraak: Francis Delpérée: PP Baeten
P.27 Gewest Vlaamse Ardennen
      
    J.-P.
Beghin van Mont-de l'Enclus overleden
           De broers Oger

           Michel Vanausloos
P.33 Gewest Hasselt
      
    Hendrik Ory is overleden
          
In memoriam Jean FRAEYS
P.35 Gewest West-Vlaanderen
           Het Provinciaal Mausoleum Menen
60 jaar
       
   Jaarprogramma
P.36 In Memoriam
  

   

La responsabilité des articles incombe à leurs auteurs.
De teksten worden gepubliceerd onder de verantwoordelijkheid van hun auteurs

  

Abonnement sur L'Effort voir l'email en haut
Abonnenment Kracht, zie e-mailadres hierboven

 

Textes en français - Nederlandstalige teksten - Index - Inhoud

 

P.1  Le mot du Président - Nederlands - Index - Inhoud

Une page du livre des victimes de la guerre est tournée. Une autre s'est ouverte avec la création du War Héritage Institute, en abrégé WHI, un sigle qui nous deviendra rapidement familier.

C'est donc le mercredi 31 janvier que l'IV-INIG a procédé à la clôture des comptes qui scelle définitivement la disparition de l'Institut comme on l'appelait communément.

Dans ce contexte et sans sombrer dans la nostalgie, il m'a cependant semblé opportun de rappeler brièvement l'histoire des diverses institutions qui furent créées pour porter assistance aux victimes des deux guerres qui ont ébranlé notre pays. Je vous livre donc ci-dessous un historique de la plume de Madame Griet Brosens de l'IV-INIG.

"En 1919, au lendemain de la Première Guerre mondiale, le législateur créa l'Œuvre nationale des Orphelins de la guerre (O.N.O.G.) et l'Œuvre nationale des Invalides de guerre (O.N.I.G.). Ces deux établissements étaient destinés à apporter l'aide nécessaire aux victimes de guerre. En 1938, le législateur complétait cette organisation par la création de l'Œuvre nationale des anciens Combattants, Déportés et Prisonniers Politiques (O.N.A.C.).

La seconde guerre mondiale eut pour conséquence d'amplifier les attributions de ces trois grandes Œuvres envers les victimes de cette nouvelle guerre. C'est ainsi qu'en 1948, l'Œuvre nationale des Orphelins devenait lOuvre nationale des Orphelins, Veuves et Ascendants des Victimes de la guerre (O.N.O.V.A.).

Ces trois organisations étant au service du même public-cihle, une fusion était évidente. En 1956, VO.N.A.C. absorba VO.N.O.V.A. En 1957 on créa le Conseil Supérieur et le Bureau permanent des Œuvres nationales des victimes de la guerre qui tous les deux étaient chargés de coordonner l'action de ces deux œuvres nationales. La moitié des membres du Conseil Supérieur étaient des victimes de guerre, choisis par le Roi.

En juillet 1979, il était question d'une nouvelle réforme générale des deux Œuvres nationales des Victimes de Guerre existantes (VO.N.A.C. et l'O.N.I.G.). Cette réforme fut finalement réalisée le 8 août 1981, elle aboutissait à la suppression de ces deux organisations, du Conseil Supérieur et du Bureau permanent et à leur remplacement par l'Institut National des Invalides de Guerre, anciens combattants et victimes de guerre (I.N.I.G.) et par le Conseil Supérieur des invalides de guerre, anciens combattants et victimes de guerre.

Depuis les deux Guerres Mondiales et la Guerre de Corée, de nombreux militaires, mais également des civils rattachés à l'armée participent à des opérations à l'étranger, que ce soit en Afrique, dans les Balkans, en Afghanistan et actuellement au Liban, afin de rétablir la paix, d'aider les populations, de prévenir de futurs conflits ou de sauver nos compatriotes.

Le 10 avril 2003, les autorités décidèrent de leur témoigner la reconnaissance nationale par statut de « vétérans ». C'est à ce même moment que l'INIG devint l'Institut des Vétérans - Institut National des Invalides de Guerre, anciens combattants et victimes de guerre (IV-INIG)."

Après cette incursion dans le passé revenons-en au présent et plus particulièrement au WHI dont la structure s'est entretemps complétée d'un conseil d'administration pour finaliser ses organes de gestion. Ce conseil d'administration se compose de 12 membres. Quatre de ces membres sont issus des associations patriotiques sur présentation du Comité de contact des associations patriotiques. Il s'agit de Messieurs Léon De Turck (Fédération Nationale des Combattants de Belgique - FNC), Joseph Ne-ven (Union Royale Nationale des Invalides Civils de la Guerre - URNICG), Willy Sonck (Fédération Royale Nationale des Militaires Mutilés et Invalides de Guerre - FRNI) et moi-même. La durée du mandat est de six ans.

Pour clôturer ce « mot du président » je vous fixe rendez-vous le dimanche 22 avril, pour la Commémoration Nationale des Prisonniers Politiques, en espérant vous voir nombreux.

Edmond EYCKEN
Votre président

 

 P.2 Communications - Nederlands - Index - Inhoud

 

P.2 Le Musée national de la Résistance existe-t-il encore ?

Des bruits inquiétants, en provenance de plusieurs écoles du pays, mettent en évidence que le Musée national de la Résistance de la rue Van Lint à Anderlecht ne répond plus aux demandes de visites.

De notre côté, nous avons tenté d'appeler le musée et laissé des messages, sans obtenir la moindre réaction. Plusieurs visites sur les lieux se sont soldées par le constat que personne ne répond plus aux coups de sonnette...

Quelqu'un a-t-il plus d'informations à ce propos ? Nous sommes très attentifs à la question et d'autant plus que le Musée national de la Résistance détient des collections dont l'intérêt historique et mémoriel n'est plus à démontrer et qui doivent rester accessibles à la population et en particulier aux jeunes.

 

P.2 Permanence téléphonique - Nederlands - Index - Inhoud

 
Nous rappelons à nos membres qu'ils peuvent, le cas échéant, nous joindre tous les jeudis (sauf jours fériés) de 10 h. à 11 h 50 et de 14 h. à 15 h. au numéro 02 441 45 53.

D'autre part, notre boîte mail (cnppa.ncpgr@warheritage.be) est consultée régulièrement et nous nous efforçons de répondre le plus rapidement possible à vos messages.

 

P.2 Rappel à nos membres - Nederlands - Index - Inhoud

 

Les cotisations pour l'année 2018 doivent être payées pour le 30 avril plus tard.

ATTENTION Le trimestriel "L'Effort" ne sera plus envoyé aux membres qui ne seront pas en règle de cotisation au 30 avril 2018

 

P. 4. Commémoration Nationale des Prisonniers Politique - Nederlands - Index - Inhoud


Commémoration Nationale des Prisonniers Politique

Le 22 avril 2018 à 14h30 à l'Enclos des Fusillés
Rue Colonel Bourg à Schaerbeek (ancien Tir National)

Organisée par la Confédération Nationale des Prisonniers Politiques et
Ayants Droit de Belgique (CNPPA)

Avec la collaboration de War Héritage Institute, SERVIO
Fédération Royale Nationale des Combattants de Belgique (FNC)
Amis du Fort de Breendonk

Tout le monde est chaleureusement invité à assister à cette commémoration

           

P.6 Régionale Tournai - Nederlands - Index - Inhoud

 

P.6 Gabrielle Petit - Nederlands - Index - Inhoud
Journée du Souvenir Franco-Belge
Mercredi 25 avril 2018 a TOURNAI

Le Comité de la Régionale Gabrielle PETIT du Tournai-sis a l'honneur de vous inviter à rehausser de votre présence la cérémonie de cette journée.

Les différents moments de cette journée :

9h15 : Messe pour les victimes des deux guerres à l'église St-Brice, Place Clovis
10h00: Dépôt de gerbes au Monument
Gabrielle PETIT. Intervention d'étudiants de l'Athénée Royal Robert Campin ou de l'Athénée RoyaI Jules Bara.
Dépôt de fleurs - Hymnes nationaux

10h15 : Dépôt de fleurs au Monument aux Morts. Intervention d'étudiants de l'Athénée Royal Robert Campin et de l'Athénée Royal Jules Bara.
Allocution du Président.
Chant des Partisans - Hymnes nationaux.
Dépôt de fleurs au Monument des Vendéens. Marseillaise et Brabançonne.

10h45 : Dépôt de fleurs au Mur des Fusillés à lacaserne Baron Ruquoy, rue de la Citadelle, 42.

Discours par Monsieur le Maire de Nomain.
Dépôt de fleurs au Monument des PETITS CHASSEURS à la caserne Baron Ruquoy.

11 h15 : La cérémonie se terminera par une réception offerte à la Crypte de l'Hôtel de Ville, rue Saint-Martin, 52.

Yves MERVEILLE
Président Régionale Gabrielle Petit du Tournaisis

 

P.6 Pélerinage Neuengamme 2018 - Nederlands - Index - Inhoud

 
L'Amicale de Neuengamme a envisagé un programme de 6 jours, départ dimanche le 29 avril et retour vendredi le 4 mai 2018.

ATTENTION: le mardi 1/5 il y a 2 options. Option 1: de Bergen - Belsen à Wöbbelin, le 1/5 et 2/5. Option 2: de Bergen - Belsen à Neuengamme le 1/5 et 2/5. S'il y a suffisamment d'inscriptions pour l'option 2, un minibus supplémentaire sera inséré.

Durant les 6 jours nous pensons nous recueillir:

• Dimanche le 29/4 : Départ de Bruxelles à 8:30 h ; 16:30 h Salzgitter-Watenstedt; logement à Kônigslutter (hôtel Avalon)
• Lundi le 30/4 : 10:00 h : visite Scheppau ; 10:30 h : Schandelah ; 12:00 h repas à Kônigslutter ; visite à certains sites commémoratifs dans la région ; 18:45 h logement à Kônigslutter
• Mardi le 1/5 : 11:00 h :Bergen-Belsen, vers 12 :00 h nous partons pour :
OPTION 1 : Wôbbelin - cérémonie aux tombes du Musée 17:00 h ; logement à Ludwigslust (hôtel Erbprinz).
OPTION 2 : Neuengamme - 13:30 h visite au camp de Neuengamme ou participation au forum « Zukunft der Erinnerung », pour ceux qui le souhaitent. ; 18:30 h célébration du 60ème anniversaire de l'A.I.N., à Hambourg (Curio-Haus). Logement à Hambourg.

• Mercredi le 2/5 :
OPTION 1 :
De 10 à 12 h; commémoration à Wôbbelin ; 13:00 h lunch ; 16:00 h Neuengamme (ou Hambourg); logement à Hambourg (Ham).
OPTION 2 : 9 :00 h visite à Hambourg et quelques lieux commémoratifs dans la ville, ou possibilité de participer au forum « Zukunft der Erinnerung » , pour ceux qui le souhaitent.

• Jeudi le 3/5 : A10 :00 h Commémoration Cap Arcona à Pelzerhaken ; 17 :00 h : Commémoration à Neuengamme ; logement à Hambourg.
• Vendredi le 4/5 : 10:30 h : Blumenthal (ou Bunker Valentin) ; 12:00 h repas à Schûtzenhof ; vers 19:30 h retour à Bruxelles

Des informations complémentaires peuvent être obtenues auprès du président Mark Van den Driessche

Mark VAN DEN DRIESSCHE
Président Amicale de Neuengamme

 

* * * * *

 

P.7 Fédération Royale Nationale des Combattants de Belgique - Nederlands - Index - Inhoud

 
Cette année la célébration des 99 ans ainsi que la journée du porte-drapeau aura lieu à YPRES le 16 juin 2018 et comportera 2 cérémonies :

• La 1ère cérémonie débute à 14h00 derrière les Halles aux Draps

• La 2nde cérémonie débute à 19h00 par un défilé vers la Porte de Menin

Léon DE TURCK
Président National NSB-FNC

 

Nederlands - Index - Inhoud

P.8
Moen

 

Zwevegem

35ème commémoration officielle

A la mémoire des décapités de Munich et de toutes les
victimes du Grand-Zwevegem des camps de
concentration et de prisons nazis.

Mercredi le 15 auout 2018

 

73 ans Libération des camps
 

    
Madame, Monsieur,                                                                                        Moen, 01/01/2018

Nous avons l'honneur de vous inviter à la cérémonie annuelle qui aura lieu le mardi 15 août 2018 et ce pour la 34ème fois. Nous serions très honorés de pouvoir vous accueillir à cette cérémonie.

Programme

09h30 : Rassemblement des drapeaux à l'église de Moen
10h 00: Service religieux

Accueil - Introduction

10h50: Cérémonie au monument.

   Hissage du drapeau et « Au Champ »
   Le « Chant des marais » par l'harmonie de Saint Denis
   Allocution d'accueil prononcée par monsieur Frans Goossens, Président
   Discours prononcé par monsieur Edmond Eycken,
   Président national de ta CNPPA.
   Appel aux morts et hommage fleuri - The Last Post
   Allocution de monsieur Marc Doutreluingne, bourgmestre de Zwevegem
   Hymne national

11h20 : Cortège vers la salle « Tap » avec accompagnement de fanfare et drapeaux

La cérémonie sera suivie d'une réception offerte par le conseil communal.

Le comité organisateur.

La Direction FNC-Moen                                                    
F. Goossens                                                                    W. Depraetere
Président-056/45 65 56                                                     Secrétaire-056/45 59 03
goossensfrans@hotmail.com                                             werner.depraetere@telenet.be

 

P.10 Les femmes de Belzig (commando de Ravensbrùck) - Nederlands - Index - Inhoud

     

Un dimanche parmi les autres.

Elles sont là, le teint grisâtre, toutes décharnées dans leur minable robe rayée. De tous les âges, des grands-mères aux adolescents, elles se trouvent réunies dans le réfectoire. C'est dimanche aujourd'hui et elles profitent de quelques heures de répit. Nous sommes en plein hiver et la neige nous entoure depuis des semaines. Elles ne se plaignent jamais, ne se révoltent guère. Elles sont fières, endurcies et habituées au froid, à la faim, à la soif, à la crasse. La tuyauterie est gelée et il n'y a plus d'eau.

Les plus âgées sont assises autour de l'unique poêle colonne tiède et se passent des recettes culinaires. Les autres accaparent les bancs entourant les longues tables. De quoi parlent-elles ? Je ne m'en souviens plus. Sûrement pas de leurs souvenirs. Pour tenir le coup, il vaut mieux ne pas les évoquer.

On ne pleure pas ici, jamais, mais on chante de temps en temps, en chœur, une rengaine à la mode.
Toutes ces femmes font preuve d'un courage sans bornes et ne baissent pas la tête.
Pourtant, elles ne peuvent se révolter, sinon la mort s'ensuit.
Au fond, ont-elles encore la force et la possibilité de réfléchir ? J'en doute !!
Seule, devant une fenêtre, je regarde le camp enneigé.
J'ai 20 ans aujourd'hui...

Annie MEGENS
Prisonnière Politique

 

P.10 Régionale Tournai - Nederlands - Index - Inhoud

 

                                         P10 Exposition - animation - Nederlands - Index - Inhoud
« Pour la Mémoire »
Un bon départ pour cette 8ème édition

 
Près de 3 semaines sur le thème des camps de détention et de concentration à Marchienne-au-Pont ; inaugurée ce 15 janvier elle accueillera un peu plus de 1000 élèves de l'enseignement secondaire de la région carolorégienne. Présentée chaque année dans un coin différent de la Province de Hainaut, cette exposition permet de toucher non seulement un maximum de jeunes mais aussi bon nombre d'adultes qui cherchent parfois à mieux comprendre ce que notre pays a connu durant cette période 1940-1945
 

 
.Inaugurée en présence d'un nombreux public venu parfois de loin, elle n'a fermé ses portes que le 9 février. L'échevine de la Jeunesse représentait la ville de Charleroi. A la demande de notre Président national, Monsieur Edmond Eycken, la C.N.P.P.A. était représentée par le vice-président national Guy De-rasse, accompagné de Philippe Delberghe, secrétaire de la C.N.P.P.A - Régionale de Tournai. Monsieur Philippe Plumet représentait la cellule Démocratie ou barbarie.

Genèse de la Cellule Mémoire de la Province de Hai-naut : c'est à la suite du premier voyage du TRAIN des 1000 auquel participèrent des jeunes de La Lou-vière, qu'est née cette cellule sous l'impulsion de Madame Fabienne Scandolo - directrice actuelle de ladite cellule. Elle en confia l'organisation et l'animation à Michel Descamps toujours en recherche de faits historiques.

Guy Derasse
Président Régionale de Tournai

 

P.12 Pavés de Mémoire - Nederlands - Index - Inhoud

 
Sous l'impulsion de Madame Nicole Weismann, secrétaire de l'Association pour la Mémoire de la Shoah et de Madame Annie Schouls, secrétaire générale de l'Œuvre Royale Nationale Les Enfants de la Patrie (association aujourd'hui dissoute) la pose de six Pavés de Mémoire a pu être concrétisée en Wallonie ce 10 février. Cela en hommage à six résistants déportés dans un camp de concentration, un camp de la mort... .

L'ensemble de ces Pavés a été scellé par Monsieur Gunter Demnig, artiste allemand qui en est le concepteur. Ces pavés recouverts d'une plaque de laiton honorent la mémoire d'une victime du nazisme. Il en a déjà posé plus de 45.000 dans toute l'Europe.

En Belgique, les premiers « Pavés de Mémoire » ont été placés à Bruxelles, dans les quartiers d'Ander-lecht et de Schaerbeek.

Chacun de ces « Pavés de Mémoire » posés devant la dernière habitation occupée par le résistant avant son arrestation reprend le lieu, la date de naissance, la date d'arrestation et le dernier camp par lequel il est passé.

Ces « Pavés de Mémoire » ont été scellés en hommage aux résistants :

- Emile PALATE à JAMBES
- Théodule DUFAUX à TAMINES
- Hermès Julien VERSTICHEL à BEAUMONT
- Fernand LALIEUX à BOIS d'HAINE
- Oscar PETIT et Eglantine PETIT à CHARLEROI

Cette journée d'hommage à ces victimes du régime nazi se termina par une cérémonie officielle d'inauguration de ces six « Pavés de Mémoire » à l'Hôtel de Ville de Charleroi.

Ci-dessous l'allocution que j'ai prononcée à cette occasion devant un public nombreux.

**************

P.12 Discours prononcé par Guy Derasse-
Nederlands - Index - Inhoud

Monsieur l'Echevin,
Madame la Secrétaire de l'Association pour la mémoire de la Shoah,
Mesdames, Messieurs, chacun en vos titres et qualités

Je suis particulièrement heureux de représenter notre Confédération Nationale des Prisonniers Politiques et Ayants droit de Belgique. Je remercie l'Association pour la Mémoire de la Shoah et en particulier Madame Weismann, sa Secrétaire, pour cette journée au cours de laquelle des « Pavés de mémoire » furent déposés à différents endroits de Wallonie, ; de Pepinster à Bois-d'Haine en passant par Namur pour terminer ici à Charleroi.


Entre Jacques et Daniel Lalieux, Patrick et Karine, deux petits-enfants de Fernand Lalieux

Qu'il me soit aussi permis d'exprimer ma gratitude à l'Œuvre Royale Nationale Les Enfants de la Patrie qui a financé cette initiative soutenue vaillamment par Madame Annie Schouls secrétaire générale de cette association aujourd'hui dissoute.

Assister à une cérémonie comme celle d'aujourd'hui est pour la C.N.P.P.A., notre Confédération nationale, la preuve d'une reconnaissance légitime que nous témoignons à tous les Résistants et Prisonniers politiques, victimes des atrocités commises par les nazis lors de la guerre 1940-1945.

Si nous nous en tenons à la définition du dictionnaire quant au terme « Devoir de mémoire » nous apprenons que le « Devoir de mémoire » est une expression qui désigne une obligation morale de se souvenir d'un événement historique tragique et de ses victimes afin de faire en sorte qu'un événement de ce type ne se reproduise pas.w
 


L'artiste Gunter Demnig en train de sceller le pavé de mémoire

 
Monique Petit rend hommage à ses parents

Raymond Palate entouré du Bourgmestre de Namur, Maxime Prévot et de l'Echevine, Mme Scailquin

 
Raconter aux jeunes les faits historiques, leur origine, nous semble d'une utilité primordiale pour privilégier le souvenir, affirmer des vérités et à mieux connaître l'histoire. En un mot, mieux les armer pour comprendre ce qu'ont vécu les résistants.

Notre jeunesse doit savoir que dans le contexte de la Guerre 1940-1945 un « Résistant » est une personne qui, au lieu de subir, va mettre tout en œuvre pour libérer son pays qui était injustement occupé et dirigé par un pouvoir fasciste.

Nous le savons, la Résistance ne date ni de la Première Guerre mondiale ni de la Guerre 1940-1945. Elle ne s'est pas manifestée uniquement chez nous. Sa forme varie d'une époque à l'autre.

Chez nous, la résistance était nettement représentée; en atteste la cérémonie des Pavés de mémoire de ce jour. C'est là une véritable reconnaissance à toutes ces personnes qui, au péril de leur vie, n'ont pas hésité à mener des actions en tout genre pour résister aux oppressions et, combattre pour la liberté.


Réception à l'Hôtel de ville de Charleroi al'occasion
de l'inauguration des Pavés de la Mémoire

  
 
Au regard des événements qui persistent ou éclatent aujourd'hui dans le monde, le message de la Résistance reste toujours d'actualité.

A toutes ces personnes que nous honorons ce jour; qui ont fait preuve d'un courage exemplaire, la Confédération Nationale des Prisonniers Politiques et Ayants droit de Belgique leur dit un grand MERCI. N'oublions pas leurs sacrifices !

Guy Derasse
Vice-pré
sident national

                                          Discours prononcé par Léon Birlek, - Nederlands - Index - Inhoud
enfant caché

Bonjour à tous,

Je n'ai pas un talent d'orateur. Mais point n'est besoin de talent pour ouvrir son cœur.

Je veux ici simplement rendre un vibrant hommage à ces braves gens qui, le moment venu, ont répondu
présents au péril de leurs vies.

Par un heureux hasard j'ai côtoyé les personnes dont les noms sont gravés ici-même.

Ces braves gens, Monsieur et Madame Petit, je les salue de tout cœur. Je suis profondément conscient des souffrances qui furent les leurs et ma reconnaissance leur est acquise à jamais.

C'est un devoir pour moi d'associer ici les trois familles voisines qui n'ont pas hésité, au moment où la vie des miens était gravement menacée, de nous héberger et ce pendant plus de huit jours.

Cette forme de résistance je la porte au plus profond de moi-même.

Pour ma part que vous dirais-je encore ? Je suis né dans cette rue voici quatre-vingts ans et ces pavés résonnent encore sous mes pieds ! C'est ici que mon papa est parti pour ne plus revenir. Je le vois encore, marchant accompagné d'un garde chiourme, sous le regard éploré de ma maman, de moi-même, de nos amis, témoins impuissants devant le drame qui se jouait.

Tous ces gens je voudrais les savoir ensemble, unis, soudés par le malheur, Juifs, Belges, résistants, déportés.

Cette sale guerre les aura réunis à jamais.

NOUS NE LES OUBLIERONS PAS !

Léon BIRLEK
Enfant caché

 

                                            Discours prononcé par Marcel Zalc, - Nederlands - Index - Inhoud
Président de l'AMS

Mesdames et Messieurs en vos grades et qualités,

Je tiens tout d'abord au nom de l'AMS, l'Association pour la Mémoire de la Shoah, à vous remercier de nous avoir confié l'organisation de la pose des pavés de mémoire gravés au nom de tous ces héros qui se sont élevés contre la barbarie nazie, allant jusqu'à faire don de leur vie.

L'historique d'une ville ne peut se limiter à l'instant présent. Il est utile de s'approprier de son histoire et pour se faire il faut un liant, un ciment patrimonial et historique, voire une mémoire collective. C'est ainsi que les pavés de mémoire scellés ce jour à Bois d'Haine, Jambes, et ici à Charleroi, restitueront ce que fut l'engagement de ces hommes pour la liberté dans notre pays et contre l'établissement d'un régime qui se voulait totalitaire.

Ces petits monuments mémoriels urbains déjà sertis dans de nombreuses villes d'Europe et créés par l'artiste allemand Gunter Demnig, visent à interpeller les passants dans leur tête afin de pousser à la réflexion, mais aussi dans le cœur afin de prendre toute la mesure de leur courage.

Ces pavés de mémoire questionneront tous les passants toutes confessions confondues, ils ouvriront un dialogue sur le sujet, autorisant de la sorte un retour dans l'histoire et ses acteurs de sortir de l'anonymat afin de trouver place dans la communauté des hommes.

Chacun de ces pavés de mémoire trouvera une place dans la conscience de l'opinion publique ainsi que dans le système éducatif. Bien plus performant qu'un monument statique, la multiplicité de ces petits pavés dans nos villes, s'inscrit dans le paysage quotidien comme preuve d'un sombre passé, ils font la démonstration que la terreur nazie s'est imposée partout dans le pays.

Notre présence en ce lieu est porteur d'espoir et d'un devoir citoyen, ce qui fut, nous ne pouvons changer, mais ce qui sera, nous sommes tous à même d'agir pour que cela soit différent et donc, il nous importe aujourd'hui de lutter contre ceux qui ont la tentation du refus de comprendre, soyons des passeurs de mémoire, parce que cette mémoire n'ira jamais de soi, elle nécessitera toujours d'être portée encore davantage lorsque les derniers témoins auront disparus.

Marcel ZALC
Pré
sident de l'AMS
(Association pour la Mémoire de la Shoah)

 

P.18. À leur tour les Amicales de Vught et d'Esterwegen ont décidé de s'affilier à notre C.N.P.P.A.
Nederlands - Index - Inhoud

 

P.18. Le camp de Vught (Pays-Bas) - Nederlands - Index - Inhoud

Peu de nos amis et lecteurs, et en général peu de gens en Belgique connaissent Vught ; c'est pourtant un de ces lieux où les traces de la seconde guerre mondiale sont aussi présentes que celles qu'on connaît à Breendonck, Buchenwald ou autres lieux aussi sinistres. Vught est une charmante petite ville des Pays-Bas d'environ 25.000 habitants. Elle est située à côté de la grande ville de 's-Hertogenbosch (anciennement Bois-Le-Duc) où est né et a vécu le célèbre peintre du 16ème siècle, Jeronimus Bosch.

Un camp de concentration sur le modèle des camps allemands

Pendant la seconde guerre mondiale, les Pays-Bas sont occupés par l'armée allemande. En 1942, la SS (formation de police militarisée, chargée aux côtés de la Gestapo de la surveillance des territoires occupés et de la gestion des camps de concentration) crée un camp de concentration sur le modèle des camps construits en Allemagne nazie. Il devait également servir de camp de passage pour les Juifs. Le camp était sous le commandement direct du quartier général de la SS à Oranienburg.

Les SS avaient plusieurs raisons pour y localiser leur camp de concentration : il était situé près d'une voie de chemin de fer et d'une grand-route, à quelques kilomètres de 's-Hertogenbosch où d'importants centres administratifs nazis étaient installés, comme le Sicherheitsdienst (SD) et un département de justice allemande. De plus, la région était couverte de très grandes zones boisées.

En quelques mois, un camp de 1 km de longueur sur 350 m de largeur est construit. Les prisonniers ont participé à la construction de 36 baraques dortoirs et 23 baraques de travail, à côté du bunker (prison), de l'hôpital et du crématoire. Le camp est entouré d'un profond fossé rempli d'eau creusé par les prisonniers; les quatre côtés sont entourés d'une clôture de fils de fer barbelés avec un mirador tous les 100 mètres. Chaque mirador est occupé par des gardes allemands équipés de mitrailleuses et d'un projecteur lumineux.

Vught : camp de transit et camp de travail forcé

Les prisonniers incarcérés à Vught furent ensuite expédiés après leur passage, soit vers les camps d'extermination en Pologne pour les Juifs soit vers les divers camps de concentration en Allemagne pour

les autres prisonniers.

De janvier 1943 à septembre 1944, un total approximatif de 31.000 personnes (femmes, hommes, enfants) y ont été emprisonnées pour des périodes plus ou moins courtes ; parmi eux, il y eut 12.000 Juifs ; les 19.000 autres prisonniers étaient des prisonniers politiques, des réfractaires au travail obligatoire, des Roms et des Sintis, des témoins de Jéhovah, des homosexuels, des « smokkelaars », des criminels et des « sans domicile fixe ».

Des centaines de prisonniers travaillèrent dans 6 kommandos hors du camp : construction du Mur Atlantique, Telefunken, ateliers Philips, ateliers de démontage des avions de chasse,... Précisons ici que la direction de « Philips » ne pouvait se soustraire à l'obligation de travailler pour l'ennemi allemand mais elle a négocié avec l'autorité allemande pour obtenir que les prisonniers travaillant dans ses ateliers soient mieux nourris et mieux traités que les autres prisonniers. 93 prisonniers réussirent à s'échapper, 15 d'entre eux furent repris et 7 furent abattus. Les conditions de vie y étaient évidemment mauvaises : environ 750 prisonniers y ont trouvé la mort : épuisement, maladie ou exécutions. Il y eut 329 exécutions de prisonniers.

Les prisonniers étaient majoritairement hollandais mais de nombreux Belges y furent incarcérés avant d'être envoyés dans les camps en Allemagne.

A l'approche des Alliés, les Allemands évacueront le camp de Vught à l'automne 1944 ; celui-ci est alors passé sous le contrôle de la Croix-Rouge. Tous les prisonniers sont envoyés en Allemagne par chemin de fer depuis la petite gare de Vught. Marcel Grégoire se souvient qu'au moment de l'mbarquement, des civils de la quarantaine, hommes, femmes et enfants furent conduits vers une clairière et mitraillés sur place ! »

Les prisonniers juif s à Vught

Les adultes comme les autres prisonniers étaient mis au travail forcé en attendant leur départ pour les camps d'extermination.

Les transports de Juifs adultes (plus de 16 ans) vers Auschwitz se sont déroulés de janvier 1943 à juin 1944. En ce qui concerne les enfants, le 6 juin 1943, les enfants de 0 à 3 ans accompagnés de leur mère sont expédiés à Sobibor ; le 7 juin, c'est au tour des enfants de 4 à 16 ans accompagnés d'un de leurs parents à être expédiés à Sobibor où ils sont quasi tous assassinés dès leur arrivée.

La liste nominale des 1269 enfants envoyés à la mort a été conservée et peut être consultée au Musée de Vught.

Les prisonniers belges à Vught

1526 (?) prisonniers belges sont passés par Vught venant du fort de Huy ou de Breendonck. Mon père, Marcel DIEUDONNÉ, officier de police à Ixelles, résistant, membre du MNB (Mouvement National Belge) est arrêté par la Gestapo à son domicile en novembre 1942, ainsi que de nombreux autres policiers, (une rafle de policiers résistants avait déjà eu lieu en septembre 1942). Il est emprisonné à St Gilles puis au fort de Huy ; il fait partie d'un convoi de prisonniers venant de Huy qui arrive à Vught en décembre 1943; ensuite mon père sera expédié à Sachsenhausen, Buchenwald et finalement à Flos-senburg où il sera abattu le 21 avril 1945, au cours d'une de ces terribles marches de la mort. J'avais 5 ans !

Plusieurs membres de la Police d'Ixelles sont passés par Vught ; citons Louis BELEYN, François BROUWERS (ancien Président de notre Amicale), Richard DESCHYTENEER, Raymond HUBLAU, Jean MEERT, Louis MOYENS et Gilles PIRONNET. N'oublions pas aussi Eugène JACOBY (ancien Président de l'Amicale de Vught, décédé en 2015) et Marcel GRÉGOIRE (toujours membre de notre Amicale et qui nous a laissé un témoignage écrit bouleversant).

Parmi les 329 exécutions de prisonniers, 7 résistants wallons ont été pendus le 3 mars 1943.

Cérémonie annuelle d'hommage et du souvenir

Chaque année, le 4 mai, la ville de Vught organise une importante cérémonie d'hommage et du souvenir pour commémorer la libération du camp. Jo SZYS-TER (trésorier de l'Amicale) et moi-même avons de bonnes raisons pour nous intéresser à cette cérémonie. Pour Jo SZYSTER, en tant que guide de groupes scolaires à Malines, au musée de la Déportation des Juifs de Belgique, il est intéressé à connaître ce qui se passe dans d'autres lieux du souvenir. Pour moi, c'est évidemment une manière de rendre hommage à mon père qui a été envoyé à la mort à partir de Vught.

La cérémonie commence le matin par l'accueil des participants dans les locaux du nouveau Musée, le « Nationaal Monument Kamp Vught » ; la visite se poursuit par une partie plus académique en présence des délégués des ambassades de Belgique, de France, de Grande-Bretagne, d'Allemagne et d'Israël, des délégués des Amicales d'anciens prisonniers et de nombreux habitants de Vught. La cérémonie comporte la lecture de textes et de poèmes lus par des jeunes, une partie musicale et un témoignage d'anciens prisonniers ou de leurs descendants.

La cérémonie s'achève par le discours d'une personnalité de la commune de Vught et par des dépôts de fleurs.

Au début de l'après-midi a lieu une cérémonie au lieu d'inhumation symbolique des victimes. Outre l'intervention du maire de la ville, une chorale traditionnelle d'habitants de Vught assure la partie artistique de cette cérémonie.

Ensuite une importante cérémonie a lieu à la Gare de Vught d'où partirent 1269 enfants juifs pour Sobi-bor. La cérémonie est particulièrement émouvante : les enfants des écoles primaires y participent et plusieurs lisent des poèmes écrits par eux pour cette circonstance.

Un dernier hommage est rendu devant une stèle du souvenir dédiée aux prisonniers belges, au cours de laquelle les enfants récitent des poèmes et le maire s'adresse directement aux Belges présents.

Enfin, le soir a lieu une marche silencieuse d'environ 1,5 km dans les bois avoisinant le camp. C'est une importante procession de groupes folkloriques, de militaires, de centaines de jeunes, d'enfants, d'adultes, de piétons, de cyclistes, de sportifs, de personnes handicapées en chaise roulante qui convergent vers le « mur des fusillés » où sont inscrits les noms des 329 victimes exécutées !

Voilà comment l'hommage aux victimes du nazisme est rendu dans une petite ville hollandaise de 25.000 habitants ! C'est pourquoi notre Amicale tient à être présente à cette cérémonie annuelle.

Nationaal Monument Kamp Vught

Le « Nationaal Monument Kamp Vught « est érigé en 1986. En 1990 il est ouvert au public et inauguré par la Reine Béatrix ; il a été rénové en 2002. Aujourd'hui ce musée entretient la mémoire du camp et de ses victimes qui ont payé cher leur choix personnel, leur résistance. Il est extrêmement bien documenté et de nombreuses écoles visitent ce musée. Enfin il met aussi en évidence les formes actuelles de préjugés, de discrimination et de racisme et à quoi elles peuvent conduire ! Il y a quelques années, le « mur des fusillés » a dû être restauré car il avait été tagué ! Se souvenir, c'est aussi appréhender l'avenir !

Bibliographie

« Eindpunt of tussenstation » Gids Nationaal Monument Kamp Vught - 2002
« K.L. Herzogenbusch-Vught (Hollande) - Matricule N° 9276 - Marcel Grégoire -1978
« Le corps de police d'Ixelles - Pendant la guerre 1940-45 - Nos héros-Nos martyrs » -1996

Nicole DIEUDONNÉ
Pré
sidente de l'Amicale Nationale des Prisonniers Politiques de Vught

 

                         P.22. Amicale des anciens prisonniers politiques - Nederlands - Index - Inhoud
d'Esterwegen et Nacht und Nebel
           

Le camp d'Estérwegen

Le camp d'Esterwegen (Lager VII Esterwegen) a été, pendant la seconde guerre mondiale, un camp allemand disciplinaire. Il se situe à 25 kilomètres de la frontière des Pays-Bas à côté de la province de Groningun.

Le camp d'Esterwegen a été construit par les S.S. en 1933. C'était un camp double destiné à 2.000 détenus. Vu de la porte, l'aile droite du camp était destinée aux prisonniers allemands. Les prisonniers des autres nationalités étaient détenus dans l'aile gauche. Esterwegen était, tout comme Dachau, un "camp-modèle" des S.S. et est resté un camp de concentration

jusqu'à la construction de son successeur Sachsenhau-sen en 1936. Ensuite il fut utilisé comme camp disciplinaire. Par après de nombreux autres camps ont vu le jour dans l'Emsland et Bentheim, jusqu'à ce que le complexe compte finalement quinze camps. L'ensemble est connu sous le nom d'Emslandlager. Le camp nommé Sachsenhausen a notamment été construit par les ouvriers d'Esterwegen.

Dans la liste allemande officielle des camps de concentration, Esterwegen porte le n° 379. En tant qu'Emslandlager le camp est connu sous le nom de Lager VII Esterwegen. Dès 1933 l'on y détient essentiellement des communistes mais aussi des sociaux-démocrates, des pacifistes, des syndicalistes et des intellectuels. Plus tard, l'on y enferme aussi des témoins de Jehovah, des homosexuels et les dénommés 'Arbeitsu-nwillige' (NDR les réfractaires au travail obligatoire). A partir de mai 1943 le camp abrite des résistants venus de France, de Belgique et des Pays-Bas (les dénommés Nacht und Nebel Gefangenen, en abrégé NN) dans une toute nouvelle partie du camp construite spécialement pour eux. Cette aile abritait 500 prisonniers.

 
 
L'Amicale d'Estérwegen.

En 1955, à l'occasion du dixième anniversaire de la libération des camps, Jean Van Peteghem, secrétaire à l'époque, décrit la création de l'Amicale de la façon suivante (texte original) :

Vous rappelez-vous la première réunion après la rentrée, le 7 octobre 1945 à la Taverne Royale? Que de chaleureuses poignées de main, que de surprises, tu vis encore? Pas possible ... Nous avons recherché des adresses, échangé des souvenirs. Nous avons essayé d'aider les familles éplorées. Nous nous sommes attelés avec énergie au char «Esterwegen». Le Comité, solidement appuyé par les membres, a rédigé des Statuts qui furent approuvés lors de l'assemblée générale du 30 mai 1946.

Fin 1946 se prépare le procès des gardiens de l'Emsland, procès qui débute le 15 janvier 1947 et se termine le 22 mars de la même année. C'est au cours de ce procès que l'on découvre les documents qui permettent de retrouver les traces des tombes de nos malheureux camarades français, belges et hollandais.

Le 17 novembre 1947 la Belgique reçoit les dépouilles mortelles de 72 camarades identifiés. Le drapeau national d'Esterwegen est inauguré le 23 février 1947 à l'Hôtel de Ville de Bruxelles. Le 19 septembre une délégation d'anciens N.N. se retrouve au camp même d'Esterwegen. Inoubliable pèlerinage.

Esterwegen poursuit ses activités. Le 13 mars 1949 nous passons la frontière franco-belge et c'est dans l'enthousiasme que nous serrons les mains de nos camarades français du Nord à Lille.

Depuis sa création, l'Amicale organise annuellement une célébration eucharistique à la mémoire de nos camarades décédés. Par après, elle tient son assemblée générale suivie de son banquet annuel. L'Amicale d'Esterwegen participe autant que possible à toutes les cérémonies officielles telles que celles au Soldat Inconnu, à l'Enclos des Fusillés, au Fort de Breendonk, etc. Lorsque par la famille le souhaite, notre drapeau est également présent lors des funérailles de nos amis Prisonniers Politiques.

Suite à la disparition de nos témoins primaires en raison de maladie, voire de décès, nous avons commencé à chercher d'autres formes de l'Education du souvenir. Depuis 2010 nous avons visité à trois reprises le camp d'Esterwegen avec pour point d'orgue notre présence lors de l'inauguration officielle du "Mémorial d'Esterwegen" le 31 octobre 2011. La remarquable délégation belge était composée de 77 participants dont huit anciens prisonniers politiques (voir photo).

L'Amicale a organisé depuis lors un pèlerinage vers les plages du débarquement en Normandie ainsi qu'une visite aux camps de Ravensbrùck, Wolfenbùttel, Ber-gen-Belsen, Groft-Rosen, Auschwitz, Birkenau et Mauthausen.

La fusion entre l'Amicale Nacht und Nebel et l'Amicale d'Esterwegen a été approuvée lors de l'assemblée générale du 28 mai 2016.

Les préparatifs relatifs à la commémoration du 75e anniversaire de la libération des camps en 2020 sont en cours.

 

                                P.24. Allocution du baron Francis Delpérée, - Nederlands - Index - Inhoud
Membre de la Chambre des représentants,        
à l'occasion des funérailles de   


Pieter Paul Baeten

   
Nous remercions le baron Delpérée qui nous a procuré son hommage.

(Ladite allocution nous est parvenue alors que l'édition précédente de l'Effort contenant l'éloge funèbre de Paul Baeten était en cours d'impression).

Tous, nous sommes venus, ce matin, pour rendre hommage à Pieter Paul Baeten — celui que nous appelions plus simplement Paul.

L'hommage que je veux lui rendre maintenant, je l'exprimerai en tant que membre du Sénat, puis de la Chambre des représentants. Tant il est vrai qu'avec ses amis du groupe « Mémoire-Herinnering » - le baron Halter et le docteur Wynen - Paul Baeten avait noué avec les assemblées parlementaires des relations, précieuses et durables, de confiance et de collaboration.

Chaque onze novembre, chaque huit mai, en d'autres occasions encore, je le retrouvais au palais de la Nation. Pareil à lui-même : solide, franc, direct, attentif aux plus jeunes. Il ne manquait pas de nous dire aussi sa préoccupation bien légitime pour les droits et les intérêts de ceux qui, comme lui, avaient donné leur jeunesse, souvent leur santé - quand ce n'était pas leur vie - pour nous aider à vivre comme des hommes et des femmes libres.

Paul Baeten était toujours disponible lorsque les services de la Chambre ou ceux du Sénat lui demandaient d'apporter aux plus jeunes un témoignage personnel, un témoignage authentique, un témoignage - je tiens à le dire - qu'il tournait autant vers le présent et l'avenir que vers le passé.

En ce moment précis, il y a trois mots qui me viennent à l'esprit : la solidité, la ténacité et la lucidité.

1. La solidité ? Le jour de ses nonante ans, Paul Baeten

avait convié sa famille et ses amis, ici à Lier. Ce jour-là, je me suis permis de dire à ceux qu'il avait réunis : « Nonante, c'est un chiffre symbolique ; il n'évoque ni l'or, ni l'argent ni le platine ; il s'identifie au granit. Le granit, cette pierre que l'on pense incassable, indestructible. Paul Baeten, c'était un roc.

C'est sans doute cette robustesse, celle de l'esprit et celle du corps, qui lui a permis de triompher, il y a septante-cinq ans, des épreuves - je devrais dire : des horreurs - des camps. Leur nom a déjà été cité : Esterwegen, Gross Rosen, Mittelbau-Dora. Ce n'est pas pour rien que notre ami avait été marqué du sceau de Nacht und Nebel. « La nuit et le brouillard » dont tant de ses compagnons d'infortune ne sont pas revenus.

Oh, nous le connaissions. Avec pudeur, il laissait dans l'ombre une part de cette aventure qui était sans doute indescriptible. Il se contentait, c'est plus important, d'en tirer les leçons. Pour lui, pour ses enfants mais aussi pour nous, pour nos enfants. Tel était, pour lui, l'essentiel.

2. La solidité mais aussi la ténacité... Paul Baeten était un interlocuteur écouté du Parlement et de ses commissions. Il était un interlocuteur craint du Gouvernement. Il n'avait pas sa langue en poche, comme on dit. Et, lorsqu'une question (grande ou petite) méritait de retenir l'attention, il montait au créneau. Il interpellait, souvent avec vivacité, le monde politique, dans son ensemble - tous partis confondus. Il faisait savoir à qui de droit son opinion. Et s'il n'était pas entendu, il revenait à la charge, sans se fatiguer. Avec vigueur et conviction.

Il écrivait aux journaux francophones et flamands (et, c'est tout à son honneur, il publiait le même message). Il s'exprimait à la radio et à la télévision. Il parlait dans les athénées et dans les lycées du pays. Il rencontrait des groupes d'élèves auxquels, sans se lasser, il se préoccupait d'ouvrir les yeux.

Stéphane Hessel a dit : « Indignez-vous ». Pieter Paul Baeten, lui, il disait : « Réveillez-vous. Ne vous endormez pas sur le confort des consensus mous. Ne vous contentez pas de vivre dans une société apaisée. Construisez

- une société qui soit plus libre et plus juste,
- une société qui n'oublie rien de son histoire et de sa culture,
- une société qui n'oublie pas les échecs et les errements mais qui se relève parce qu'elle a été capable d'en tirer les leçons utiles.

3. Solidité, ténacité mais aussi et surtout lucidité. Paul Baeten était un prisonnier politique. L'expression est parfois mal comprise. Et pourtant, en ce qui le concerne, il ne saurait y avoir aucune méprise.

Il a été arrêté, incarcéré, déporté... Pourquoi ? Mais pour ses idées et ses comportements politiques, dans le meilleur sens du terme, pour l'attachement qu'il montrait à son pays, à ses institutions et à ses valeurs essentielles, pour le combat que, durant toute sa vie, il mènera contre l'ennemi (celui de l'extérieur et celui de l'intérieur).

Paul Baeten s'est battu. Avec des armes qui n'étaient pas celles des combattants armés, mais avec la parole, l'écriture, une présence sur tous les fronts, un engagement de chaque instant. Sans céder aux modes, sans infléchir ses positions en fonction des circonstances, sans se laisser séduire par les discours populistes.

Paul Baeten n'était pas un résistant de la vingt-cinquième heure. Il était présent dès le début de la Seconde guerre mondiale (avec ses amis de l'Athénée de Berchem). Il n'a cessé de dénoncer les collaborateurs tapis dans l'ombre ou propulsés sur le devant de la scène - les Zwaete, comme il disait entre ses dents. Ses combats d'hier, contre l'amnistie ou d'aujourd'hui, contre les avantages et pensions versés aux collaborateurs militaires de la Waffen SS, sont présents dans nos esprits. Nous connaissons aussi sa défense du Mémorial de Breendonk et des autres lieux de mémoire.

Chaque année, le président de l'amicale de Bu-chenwald nous réunissait à Anvers. Au moment du déjeuner, la table était dressée : une assiette, un verre, une serviette. Une bougie était allumée. Une fleur complétait le décor. A chaque fois, il y avait une place réservée pour l'absent...

Pour toi, Paul, nous allons dresser la table. Nous allons le faire aujourd'hui et demain. Tu peux le savoir. Toi, tu ne seras pas absent. Tu resteras présent, bien présent, dans nos cœurs, dans nos esprits et, oserai-je dire : dans nos mémoires.

Au nom des assemblées politiques dans lesquelles j'ai l'honneur de siéger, je présente à sa famille mes condoléances. En vous disant à tous : « Vous pouvez être fiers de Paul comme nous sommes fiers de lui ».

 

P.27. Régionale Pays des Collines - Nederlands - Index - Inhoud

 

P.27. Jean-Paul Beghin de Mont-de l'Enclus est décédé - Nederlands - Index - Inhoud

 

 
P.27. Jean-Paul Beghin de Mont-de l'Enclus est décédé inopinément à l'âge de 69 ans. Tout comme son ami intime Freddy Bourgeois, il était membre sympathisant de notre Confédération Nationale.

Jean-Paul et Freddy étaient les animateurs du "Drapeau éternel" à Or-roir, commune qui fait partie de l'entité de Mont-de l'Enclus.

Tous les ans, en juin, un drapeau belge est hissé au cimetière d'Orroir en souvenir des cinq résidents de la commune arrêtés et fusillés par les Allemands durant la Seconde Guerre mondiale.

Jean-Paul était l'homme de la "Mémoire". C'était l'homme qui mettait tout en œuvre pour pérenniser le souvenir des habitants de sa commune qui s'étaient sacrifiés durant les deux guerres mondiales.

Jean-Paul était un homme engagé, il aimait son pays et assistait, muni de son drapeau tricolore belge, aux nombreuses cérémonies organisées dans notre régionale. Son souvenir, en tant que président du "Comité de la mémoire" de Mont-de l'Enclus, organisateur de diverses cérémonies patriotiques dont le "Drapeau éternel" auquel il restera lié, perdurera.

Une lourde perte pour la commune d'Orroir et notre régionale Vlaamse Ardennen-Pays des Collines.

Adieu Jean-Paul.

Luc VANDEVELDE
Président de la Régionale Pays des Collines

 

P.28. Les frères Oger - Nederlands - Index - Inhoud

  
Pierre Oger, l'aîné des six Prisonniers Politiques Belges du KZ Neuengamme membres de l'Amicale de Neuengamme, est décédé le 16 avril 2017.

Pierre est né à Namur, le 5 avril 1923, il était donc dans sa 95ème année. Pendant la Seconde Guerre mondiale il était étudiant en médecine et habitait toujours chez son père Zénobe et sa mère Marie Materne. Le 12 février 1943 il se fit membre des Milices Patriotiques (MP), secteur Namur/Wé-pion. Il fut recruté grâce à son beau-frère Jules Cam-bier et fit partie de sa cellule de résistance au sein des MP. En sa qualité de résistant armé, Pierre était impliqué dans le transport et le stockage d'armes et de munitions, dans la récolte de renseignements militaires et dans l'espionnage des activités ennemies. Il était le courrier de son beau-frère et distribuait des journaux clandestins.

Ce qui rend le parcours de Pierre tellement intéressant, c'est que, à l'instar de ses frères aînés Albert et Ernest, mais donc aussi de son beau-frère Jules Cam-bier, il faisait partie de la Résistance. Qui plus est, le 25 août 1944, sur dénonciation écrite anonyme, tous les quatre furent arrêtés par les services de police allemands et incarcérés à la prison de Namur pour activités patriotiques. Début septembre 1944 ils furent déportés de Namur au KZ Neuengamme (NG), aux abords de Hambourg. Ce transport n'aboutit à Neuengamme qu'entre le 10 et le 16 septembre 1944 après un arrêt d'environ une semaine au camp extérieur Meppen-Versen (Meve). Il y reçut le matricule 50052. Après son passage dans le camp principal, il

fut également incarcéré dans le camp extérieur Porta- Westfalica, où l'on fabriquait des bancs d'essai et réparait des moteurs d'avions pour la firme Ahnefeld de Minden/Westphalie. Via le camp extérieur Schan-delah, les dernières semaines précédant la fin de la Seconde Guerre mondiale, il fut expédié au 'mouroir' de Wôbbelin. Ce n'est que le 21 juin 1945 qu'il fut rapatrié. Après la guerre il put terminer ses études et exercer la profession de médecin.

Ernest Oger est né le 12 mai 1919 à Namur. Pendant la Seconde Guerre mondiale, toujours célibataire, il exerçait le métier de coiffeur. Le 12 février 1943, lui aussi s'engagea dans les Milices Patriotiques. En tant que résistant armé, il était également impliqué dans le transport et le stockage d'armes et de munitions. Étant réfractaire au travail obligatoire, il vivait caché. Il fit le même parcours que son cadet Pierre : arrêté le 25 août 1944 et déporté au KZ Neuengamme via le camp extérieur Meppen-Versen. Il portait le matricule 50051 (ou 50053). Tout comme son cadet Pierre, il fut alors envoyé au camp extérieur Porta Westfalica et finalement, via le camp extérieur Schandelah, au mouroir Wôbbelin. Lui aussi fut renvoyé chez lui le 21 juin 1945 mais ne fut à même de reprendre ses activités professionnelles que le 19 novembre 1945, après une période de revalidation de 5 mois!

Albert Oger, né le 18 mai 1915, également à Namur, était l'aîné de la fratrie de trois. Pendant la Seconde Guerre mondiale il était comptable et célibataire. Il était en outre réfractaire et vivait donc caché. Il s'affilia au Maquis par l'intermédiaire de son beau-frère.

Dès le 12 février 1943 Albert devint lui aussi résistant armé au sein des Milices Patriotiques et fut désigné courrier pour la région de Namur. Il se chargeait du transport et du stockage d'armes et munitions, rassemblait des renseignements militaires, se livrait à des actes d'espionnage et distribuait des journaux clandestins. Le 25 août 1944 il fut arrêté à Rivière par les services de police allemands et incarcéré à la prison de Namur. Début septembre, tout comme ses deux frères et son beau-frère il fut déporté au KZ Neuengamme via le camp extérieur Meppen-Versen. Il portait le matricule 50053 (ou 50051). Leurs chemins se séparèrent au KZ Neuengamme, du fait qu'Albert fut transféré le 22 mars 1945 au KZ Buchenwald, où il reçut le matricule 136859. Le 11 avril 1945 Buchenwald fut libéré et Albert ne fut renvoyé chez lui que le 7 mai 1945, mais étant trop affaibli suite aux lourdes privations, il mourut le 11 du même mois à Ixelles.


Albert Ogier                                                  Jules Cambier

Jules Cambier est né à Gand le 9 août 1905. Il était sous-officier de carrière auprès du 4e Régiment du Génie et, de ce fait il aboutit à Namur. En 1933 il épousa Marie-Louise Oger, la sœur aînée d'Albert, Ernest et Pierre. En 1940, pendant la campagne des 18 jours, il était 1er sergent au 21e bataillon du 4e Génie. À la capitulation le 28 mai 1940 il fut envoyé, avec de nombreux autres détenus belges, dans un Stalag (= un camp pour prisonniers de guerre, soldats et sous-officiers). Les conditions de vie y étaient tout sauf rosés car, le 5 février 1973, Jules fut libéré pour cause de maladie. À son retour en Belgique il se vit octroyer 3 mois de congé de repos augmentés de 3 mois de congé de convalescence. En juillet 1943 il entra en service au Ministère des Travaux Publics. Entretemps, dès février, il s'était engagé aux Milices Patriotiques (MP) du Front de l'Indépendance (FI). Il collabora étroitement avec son chef au sein d'un groupe de sabotage. Lui-même était en outre chef du service armes et munitions auquel il participait avec ses trois beaux-frères. Nous pouvons à juste titre parler d'un groupuscule de résistance familial armé. En mai 1944, Jules devint membre de l'Armée Secrète, Zone I, secteur C40, matricule 114018. Il était conseiller expert en matière d'activités de destructions. Il travaillait donc pour deux groupes de Résistance, mais après la guerre, il reçut la reconnaissance de l'Armée Secrète. Jules, alias Alois' et ensuite 'Rudy' et ses beaux-frères disposaient à Rivière d'un dépôt d'armes, de munitions et de dynamite. En juillet 1944 ils transportèrent des armes et des munitions ainsi que de l'essence de Wépion à Jambes et des vivres en provenance du Brabant vers Fosses-la-Ville. Sur la ligne Namur-Liège ils firent sauter les rails de chemin de fer et à Ermeton-sur-Biert, ils sabotèrent

un château d'eau. Peu de temps avant leur arrestation le 25 août 1944 par la Gestapo, ils avaient réussi à camoufler 20 kg d'explosifs, des détonateurs et des cartouches qu'ils avaient en leur possession. Jules fut également déporté au KZ Neuengamme après un passage d'une petite semaine au camp extérieur Meppen-Versen. Son matricule était 5005x. Il est plus que probable que, lors de l'attribution des matricules il faisait la queue en compagnie de ses beaux-frères et se vit attribuer un matricule avoisinant les 50052, le numéro de Pierre Oger que nous connaissons. Le 15 janvier 1945, son beau-frère Albert Oger l'a encore aperçu dans le camp principal. En même temps que d'autres détenus Jules fut alors envoyé au KZ Bergen-Belsen, devenu en début d'année 1945 un véritable 'mouroir'. Même après la Libération le 15 avril 1945 par les Britanniques, 14.000 anciens détenus moururent à Bergen-Belsen ! Ils étaient dans un tel état d'épuisement et de faiblesse dus à la malnutrition, qu'il n'était plus possible de les sauver. Après la guerre, la date de décès de Jules Cambier fut établie au 23 février 1945. Plus tard le nom de Jules Cambier a été donné au Club Sous-officiers de l'école du Génie.

Au KZ Neuengamme et ses 87 camps extérieurs; 55.000 sur les 100.400 détenus périrent. Soit plus de 1 sur 2 ! La famille Oger/Cambier reflète ce rapport en petit. Pierre et Ernest Oger ont survécu aux camps, mais ce n'est pas le cas d'Albert Oger et de Jules Cambier. Soit également 1 sur 2 !

Erald DEWACHTER

 

P.31. Michel Vanausloos - Nederlands - Index - Inhoud

 
Madame Renée JEANRAY, veuve de monsieur Michel Van Ausloos, est décédée le 18 juin 2017 à Bruxelles. Elle était née le 30 octobre 1926 à Hot-ton-sur-Ourthe et était donc dans sa 91ème année. L'Amicale de Neuengamme a présenté ses très sincères condoléances à la famille.

En guise d'hommage à son mari Michel Van Ausloos décédé en 2006, lui aussi dans sa 91ème année, nous publions ici le récit de guerre de ce grand patriote et résistant très entreprenant, successivement secrétaire, vice-président et pour finir président d'honneur de l'Amicale de Prisonniers Politiques de Neuengamme. Mais il était également actif au sein des Amicales de Buchenwald et de Dachau. Il était en outre membre du Conseil National et du Conseil d'administration de la Confédération Nationale des Prisonniers Politiques et Ayants droit (C.N.P.P.A.).

Michel est né à Ixelles le 13 février 1916. Il a fait son service militaire au 1er Régiment Carabiniers à bicyclette. Pour cela il répondit à deux appels du 'P.P.R.' (Pied de Paix Renforcé). Ensuite, le 8 juillet 1939, il entra à la police d'Ixelles. Lors de la Campagne des 18 jours en mai 1940 il rejoignit son régiment et fut fait prisonnier de guerre dans le Nord de la France. Comme les Allemands libérèrent en premier lieu les agents de police, il put assez rapidement reprendre son poste au sein de la police d'Ixelles. Dès juillet 1940 il s'employa à héberger des militaires britanniques, leur procurant des vêtements civils et des cartes d'identité. Il réimprimait des pamphlets anti-allemands dans le but de les distribuer, fonda le journal clandestin 'La Légion Noire' et collaborait au journal clandestin 'Index'. En outre il devint agent de liaison du service de renseignements et d'action Bea-ver-Baton. En octobre 1941 le personnel du service population d'Ixelles qui lui fournissait les fausses cartes d'identité, fut arrêté.

Le dimanche 15 février 1942 son père Laurent fut arrêté et lui-même fut mis en état d'arrestation et incarcéré dans la prison de Saint-Gilles durant 5 mois. Les interrogatoires musclés ne réussirent toutefois pas à le faire parler. Après un séjour de 4 mois à la prison de Louvain il fut renvoyé à la prison de Saint-Gilles d'où il fut déporté vers l'Allemagne le 21 novembre 1942. Après un bref séjour dans les prisons d'Aix-la-Chapelle, Brème et Hanovre, il aboutit à Neuengamme (Hambourg) le 5 décembre 1942 où il reçut le matricule 12309. Le lendemain - jour de la Saint Nicolas - les nouveaux-venus furent autorisés à écrire pour la première fois à leur famille, privilège qui fut aboli dès le Jour J (le 6 juin 1944) dans tous les camps de concentration. Michel fut désigné pour le kommando Fertigungstelle où le travail consistait à charger des wagonnets Decau-ville pour voie étroite de sable, de vase, de ciment ou de gravats et de les déplacer. Cette voie étroite n'était pas ancrée et, de ce fait, déplacer ces wagonnets lourdement chargés n'était guère une sinécure. Le 21 décembre 1942 Michel fut grièvement blessé à la jambe, probablement par un de ces wagonnets, et le 30 décembre 1942 il fut hospitalisé dans le Re-vier (infirmerie). Au total Michel a vécu durant 15 mois les horreurs du KZ Neuengamme, entrecoupés de séjour réguliers à l'infirmerie pour y soigner sa jambe blessée. Ces contretemps ne réussirent pas à entamer son courage et sa volonté de revoir la Belgique. Mieux, il soutenait ses codétenus et jamais il n'abandonna la lutte contre ceux qu'il appelait les "boches".

Le 5 mars 1944 Michel fut désigné pour faire partie d'un convoi de 1000 détenus de Neuengamme qui dépendraient du KZ Buchenwald, à savoir la 2ème Baubrigade SS. Le matricule Buchenwald qui lui fut attribué était le 45601. Ladite 2ème Baubrigade SS avait pour mission, entre autres, de déblayer les décombres dans la ville de Cologne après que la ville eut à nouveau subi un bombardement dévastateur par les Alliés. Le 15 mars 1945, sous la poussée des alliés, ledit kommando fut refoulé vers Buchenwald. Le 8 avril 1945 suivit une nouvelle évacuation vers le KZ Dachau. Sur le 5000 prisonniers de ce convoi il restait 1600 survivants à son arrivée à Dachau le 27 avril 1945. Autrement dit à peine 3 sur 10 ! Deux jours plus tard Michel et tous les autres détenus de Dachau furent libérés par les Américains. Le 18 mai 1945, après 3 grosses années de captivité, Michel était enfin de retour chez lui. En septembre 1945 il apprit toutefois le décès de son père Laurent qui, après sa libération à Gôrden-Brandenburg fut forcé de rester en Allemagne du fait qu'il n'était 'pas transportable'.

Michel reprit son poste à la police d'Ixelles et, très rapidement il s'engagea dans les amicales de Neuengamme, Buchenwald et Dachau ainsi qu'à la C.N.P.P.A. Jusqu'à un âge avancé, respectueux de la déclaration "plus jamais ça", il expliquait aux écoliers que « on perd rapidement sa liberté si on ne prend garde ».

Erald DEWACHTER

 

P.33 Régionale Hasselt - Nederlands - Index - Inhoud

 

                               P.33 Monsieur Hendrik Ory, Vice-président de - Nederlands - Index - Inhoud
                     la régionale de Hasselt est décédé.                                  

  

Il fut arrêté le 21 mars 1944 et mis sur transport pour l'Allemagne, Gross-Sachemheim, De là il fut transféré en camion vers le camp de Vailingen, le lendemain vers Wiezendorf-Was-seralfmgen, où il est resté le plus longtemps. Le 11 mai 1944 Hendrik rentra chez lui. A Wiezendorf-Wassenalfingen il portait le matricule 5238.

Pour moi, notre ami était en maître en ce qui concerne la C.N.P.P.A.

Guido THYS
Président de la Régionale Hasselt

 

P.34 In memoriam Jean Fraeys - Nederlands - Index - Inhoud

 
 

Jean FRAEYS adjudant ARA (Agent de Renseignement et dAction) est né à Gand le 22 mai 1921.

Durant la Seconde Guerre mondiale il était membre du réseau Comète à Bruxelles où il vivait avec une cousine qui l'avait engagé officiellement dans sa blanchisserie afin d'éviter le travail obligatoire en Allemagne. En 1944 il fut arrêté par l'occupant et condamné à mort par un tribunal de la Luftwaffe.

Le 22 août 1944, pour le groupe des condamnés à mort de Saint-Gilles, dont il faisait partie entre autres avec Jean-François NOTHOMB, Raymond ITTERBEEK et son père Adrien FACHE, Jacques LEGRELLE et quarante autres Belges, commence alors un long périple à travers TAllemagne au cours duquel les condamnés font connaissance avec différentes prisons. A partir de ce moment les condamnés deviennent N.N. (Nuit et Brouillard) signifiant qu'on n'était plus supposé retrouver leurs traces. Le 23 août Cologne, le 30 août Coblence, le 1er septembre Francfort, le 8 septembre Nuremberg, le 9 septembre Bamberg, le 15 septembre Bayreuth, pour arriver enfin le 29 mars 1945 à Am-berg où les condamnés seront libérés le 23 avril par les Américains, le 2ème bataillon de la 6ème division. La raison pour laquelle ces condamnés à mort n'ont pas été exécutés est qu'apparemment les documents confirmant les condamnations à mort et ordonnant les exécutions ne sont pas arrivés ou sont arrivés trop tard là où se retrouvaient les condamnés. Adrien FACHE explique pourtant dans ses mémoires : Un gardien a annoncé que les dossiers étaient arrivés au bureau. Les condamnations à mort étaient confirmées, les exécutions auraient lieu à Regensburg (Ra-tisbonne) distant de 120 km. Cette information n'est pas datée mais on peut la situer entre le 10 octobre et le 29 mars alors que les condamnés étaient en prison à Bayreuth.

Jean FRAEYS était le dernier survivant du groupe appelé Amberg.

Citation accompagnant les distinctions honorifiques suivantes : la Croix de Chevalier de l'Ordre de Léopold II avec Palme, la Croix de Guerre 1940 avec palme et la Médaille de la Résistance.

« Se consacra tout entier au sein d'un Service de Renseignements et d'Actions, à la lutte contre l'ennemi et réalisa à l'entière satisfaction de ses chefs les missions dangereuses qui lui furent confiées. Arrêté et déporté en Allemagne, y supporta courageusement toutes les souffrances qui lui furent infligées ».

Bernard FRAEYS

 

P.35 Régionale Flandre Occidentale - Nederlands - Index - Inhoud

 

P.35 Cette année-ci le Mausolée Provincial de Menin existe « 60 ans » - Nederlands - Index - Inhoud

 
Chaque année un pèlerinage est organisé au Mausolée situé à l'ancien cimetière municipal de Menin. La manifestation a lieu le jour de la fête des pères et ce en honneur de tous les prisonniers politiques décédés dans les camps de concentration de la Seconde Guerre mondiale.

Cette fois-ci le pèlerinage aura lieu pour la 60ème fois ! Le Mausolée Provincial est une organisation sans but lucratif destinée exclusivement aux enfants, petits-enfants et arrière-petits-enfants de prisonniers politiques. L'éducation est un des objectifs principaux de l'organisation. Que nous et les générations suivantes n'oublient jamais ce qui s'est passé! C'est pourquoi, à l'occasion de ce 60ème anniversaire, le Mausolée Provincial a prévu quelques manifestations supplémentaires.

 

P.35 Au programme de l'année - Nederlands - Index - Inhoud

 
Vendredi 4 mai 2018

20h CC De Steiger Waalvest Menin

Monologue «Moeders zullen goed voor elkaar zorgen» par Yves Durnez.

Cette pièce de théâtre est basée sur le livre "Ik was 18 in 44", une biographie de Marcel Durnez. Il s'enfuit de Geluwe vers la France avec ses frères Daniel et Gilbert afin d'échapper à la réquisition décrétée par les Allemands. Après la guerre, seul Marcel est revenu...

En cette année 2018 son fils Yves se met dans la peau de son père et il fait le récit des aventures vécues par les trois frères : leur fuite en France, comment ils furent dénoncés et ensuite déportés vers Auschwitz, Buchenwald et finalement Flossenbürg, où Daniel et Gilbert sont morts.

Cette bouleversante production a le mérite de ne jamais céder au sentimentalisme. Elle est présentée dans un savoureux patois ouest-flamand.

Mardi 15 mai 2018

Projet scolaire «Oorlog in Menen» (en collaboration avec d'autres associations patriotiques).
Le projet s'adresse aux élèves de cinquième de toutes les écoles primaires du grand Menin.

Représentation théâtrale au CC De Steiger et parcours recherche photographique à travers Menin comportant des arrêts aux endroits marquants relatifs à la Seconde Guerre mondiale.

Dimanche 3 juin 2018

Promenade funéraire guidée à l'ancien cimetière de Me-nin, Zandputstraat.

Vendredi 8 juin 2018:

21u30 ancien cimetière municipal, Zandputstraat Menin Nocturne avec illuminations et projection. Trois petits-enfants de prisonniers politiques prononcent un bouleversant monologue relatif à un prisonnier politique de Menin (pour deux d'entre eux il s'agit de leur grand-père) qui ont vécu les horreurs des camps de concentration.
iffusion d'une composition musicale écrite par le petit-fils de notre fondateur.

Dimanche 10 juin 2018

9h45 pèleringe annuel ancien cimetière municipal Zandputstraat Menin
Cérémonie sobre en présence de nombreuses personnalités, en honneur de tous les prisonniers politiques décédés dans les camps de concentration lors de la Seconde Guerre mondiale.

Programme global Pèlerinage du 10 juin 2018

Début à 9h45,fin à 11h45
11h55 Cortège en direction de l'hôtel de ville de Menin où une réception est offerte pour fêter la 60ème célébration.

Mardi 9 octobre 2018

Conférence par Dirk Decuypere au CC De Steiger Waal-vest Menin
Conférence au sujet des accidents d'avion en Flandre Occidentale durant la Seconde Guerre mondiale et l'assistance apportée pour l'hébergement de l'équipage. Avec la collaboration du Heemkundige Kring Menin, du Gidsenkring Menen-Wevelgem et de l'Amicale
de Flossenbürg.

 

P.36 - Nederlands - Index - Inhoud

 

 
Jean-Paul BEGHIN
Madeleine CAUWBERGHS
Daniel DEBERGH
Simonne DEBOES
Louis DEGREVE
André DEHOVRE
Anna DOUMAN-CARDINAEL
Jean-Charles FRAEYS
Claire GENDEBIEN
Paul HOLLERT
LEYE-DERDRE
Odette NONNON
Hendrik ORY
Jacquelinee RENIER-VERFAILLIE
Simonne TIMMERMANS
Daniel VERBEKE
Madeleine WALECKX
Jean WATTICANT
VIaamse Ardennen/Pays des Collines
Tienen-Meensel-Kiezegem
West-Vlaanderen
Tienen-Meensel-Kiezegem
Tournai
Tournai
Hasselt
Gent-Eeklo
Bruxelles
Nationaal
West-Vlaanderen
Noord-Limburg
Hasselt
Bruxelles
Tienen-Meensel-Kiezegem
West-Vlaanderen
Torunai
Bruxelles
 

Textes en français - Nederlandstalige teksten - Index - Inhoud

 

P.1 Het woord van de Voorzitter - Français - Index - Inhoud

   

Een bladzijde uit het boek der oorlogsslachtoffers is omgedraaid. Een andere is opengeslagen met de creatie van het War Heritage Institute, afgekort WHI, een acroniem dat ons spoedig vertrouwd in de oren zal klinken.

Op woensdag 31 januari heeft het IV-NIOOO de boeken gesloten waardoor het Instituut, zoals het algemeen werd genoemd, voorgoed is verdwenen.

In dat verband, en zonder in nostalgische overpeinzingen te vervallen, leek het me opportuun in het kort de geschiedenis in herinnering te brengen van de diverse instellingen die werden gecreëerd voor het verlenen van bijstand aan de slachtoffers van de beide wereldoorlogen die ons land door elkaar hebben geschud. Hierna volgt een historiek van de hand van mevrouw Griet Brosens van het IV-NIOOO.

"Na de oorlog voorzag de wet van 5 september 1919 in een wettelijk statuut en nieuwe budgetten voor de organisaties die tijdens de oorlog waren opgericht. Zo konden ze verder hulp verlenen aan de slachtoffers van de oorlog. Concreet ontstonden er twee instellingen: het Nationaal Werk voor Oorlogswezen (N. W. O. W.) en het Nationaal Werk voor Oorlogsinvaliden (N.W.O.I.). In 1938 werd er nog een derde organisatie opgericht: het Nationaal werk voor Oud-strijders, Weggevoerden en Politieke Gevangenen (N.W.O.S.).

Oorspronkelijk hadden al die instellingen een tijdelijk karakter, maar door het uitbreken van de Tweede

Wereldoorlog zagen ze hun mandaat verlengd en zelfs uitgebreid. Zo werd in 1948 het Nationaal Werk voor Oorlogswezen omgedoopt tot het Nationaal Werk voor Wezen, Weduwen en Afstammelingen van de Oorlogsslachtoffers (N. W. W. W.A.).

De drie instellingen stonden in dienst van hetzelfde doelpubliek en een fusie was dan ook evident. In 1956 werden het N.W.O.S. en het N.W.W.W.A. samengevoegd. In 1957 werden de Hoge Raad en het Vast Bureau van de Nationale Werken voor de Oorlogsslachtoffers opgericht die beide moesten coördineren. De helft van de leden van de Hoge Raad waren oorlogsslachtoffers, gekozen door de Koning.

In juli 1979 was er opnieuw sprake van een algemene hervorming van de twee bestaande Nationale Werken voor de Oorlogsslachtoffers (N.W.O.S. en N.W.O.I.). Uiteindelijk duurde het tot 8 augustus 1981 tot die er kwam. Beide organisaties werden afgeschaft en vervangen door het Nationaal Instituut voor Oorlogsinvaliden, Oud-strijders en Oorlogsslachtoffers (NIOOO).

Sinds de twee Wereldoorlogen en de Korea-Oorlog namen vele militairen deel aan operaties in het buitenland, maar ook burgers die verbonden waren aan het leger. Ze opereerden in Afrika, de Balkan, Afghanistan, Libanon, enzovoort om de vrede te herstellen, de bevolking te helpen, onze landgenoten te redden en op handen zijnde conflicten te voorkomen.

Op 10 april 2003 besloten de autoriteiten hen de nationale erkentelijkheid te betuigen via het statuut van "Veteraan". Tegelijkertijd werd het NIOOO het Inti-tuut voor Veteranen - Nationaal Instituut voor Oorlogsinvaliden, Oud-strijders en Oorlogsslachtoffers (IV-NIOOO)."

Keren we na dit ommetje in het verleden terug naar het heden en meer in het bijzonder het WHI waarvan de structuur inmiddels is afgerond met een raad van bestuur ter completering van de beheersinstantie. Deze raad van bestuur telt 12 leden. Vier onder hen komen uit vaderlandslievende verenigingen na voorstelling door het Contactcomité der Vaderlandslievende Verenigingen. Het betreft de heren Léon De Turck (Nationale Strijdersbond van België - NSB), Joseph Neven (Koninklijk Nationaal Verbond van Burgerlijke Oorlogsinvaliden - KNVBO), Willy Sonck (Koninklijk Nationaal Verbond der Verminkte en Invalide Militairen van de Oorlog - KNVI) en ikzelf. Het mandaat heeft een looptijd van zes jaar.

Om dit Woord van de Voorzitter af te ronden spreek ik af op 22 april voor de Nationale Herdenking van de Politieke Gevangenen in de hoop u daar in groten getale te kunnen begroeten.

Edmond EYCKEN
Uw voorzitter

 

 Blz. 2 - Mededelingen  - Français - Index - Inhoud

 

Bestaat het Nationaal Museum van de Weerstand nog ? - Français - Index - Inhoud

Uit verontrustende geruchten verspreid door verschillende schoo-linrichtingen van het land blijkt dat het Nationaal Museum van de Weerstand, dat zich bevindt in de Van Lintstraat in Anderlecht, niet meer reageert op aanvragen om er een bezoek te brengen.

Van onze kant hebben we geprobeerd het museum op te bellen en hebben we berichten achtergelaten, zonder de geringste reactie. Bij vele bezoeken ter plekke moest worden vastgesteld dat niemand nog antwoordt wanneer er wordt aangebeld.

Heeft iemand meer informatie in dat verband ? Wij volgen de zaak nauwgezet op temeer omdat het Nationaal Museum van de Weerstand in het bezit is van collecties, waarvan het geschiedkundige belang niet hoeft te worden onderstreept, en die toegankelijk moeten blijven voor het publiek en in het bijzonder de jeugd.

 
Telefoonpermanentie - Français - Index - Inhoud
   
Wij herinneren eraan dat onze leden ons, indien gewenst, iedere donderdag telefonisch kunnen bereiken (behoudens feestdagen) van 10 h. tot 11 h. 50 en van 14 h. tot 15 h. op het nummer 02 441 45 53.

Anderzijds wijzen wij erop dat onze elektronische brievenbus (cnppa.ncpgr@warheritage.be) geregeld wordt geraadpleegd. We doen al het nodige om uw berichten zo spoedig mogelijk te beantwoorden.

 

Ter herinnering aan onze leden - Français - Index - Inhoud

De lidmaatschapsbijdragen voor het jaar 2018 dienen uiterlijk 30 april te worden voldaan. OPGELET ! het trimestrieel ledenblad « KRACHT » zal niet meer worden verzonden aan de leden die op 30 april 2018 niet in regel zijn.


   

P. 5. Nationale Herdenking van de Politieke Gevangenen - Français - Index - Inhoud


Op 22 april 2018 om 14u30 in het Ereperk der Gefusilleerden
Kolonel Bourgstraat te Schaarbeek (voormalige Nationale Schietbaan)

Georganiseerd door de Nationale Confederatie van Politieke Gevangenen
en Rechthebbenden van België (NCPGR)

Met medewerking van War Heritage Institute en SERVIO
Koninklijke Nationale Strijdersbond van België (NSB) Vrienden van Fort Breendonk

ledereen is van harte welkom om deze plechtigheid bij te wonen

           

P.6 Gewest Doornik -  Français - Index - Inhoud

 
                                     GABRIELLE PETIT -
Français - Index - Inhoud
Frans-Belgische herinneringsdag
Woensdag 25 april 2018 in DOORNIK

Het Comité van het Gewest Gabrielle PETIT uit Doornik heeft de eer u uit te nodigen deze herdenkingsplechtigheid met uw aanwezigheid op te luisteren.

Op die dag zijn de volgende activiteiten voorzien :

9h15: Misviering voor de slachtoffers van de beide wereldoorlogen in de St-Brice-kerk, Place Clovis

10h00: Neerlegging van bloemenkransen aan het Monument Gabrielle PETIT. Tussenkomst door de leerlingen van het Athénée Royal RobertCampin of het Athénée Royal Jules Bara.
Neerlegging van bloemen - Nationale hymnen.

10h15: Neerlegging van bloemen aan het
Dodenmonument. Tussenkomst van de leerlingen van het Athénée Royal Robert Campin en van het Athénée Royal Jules Bara..
Toespraak van de Voorzitter.
Lied der Partizanen - Nationale Hymnen.
Neerlegging van bloemen aan het Monument des Vendéens.
Marseillaise en Brabanconne.

10h45: Neerlegging van bloemen aan de Muur der gefusilleerden aan de kazerne Baron Ruquoy, rue de la Citadelle, 42.
Toespraak door de Burgemeester van Nomain.
Neerlegging van bloemen aan het Monument van de PETITS CHASSEURS aan de kazerne Baron Ruquoy.

11h15: De plechtigheid wordt afgerond door een receptie aangeboden in de Crypte van het Stadhuis, 52, rue Saint-Martin.

Yves MERVEILLE

Voorzitter Gewest Gabrielle Petit uit Doornik

 

P.6. Bedevaart Neuengamme 2018 - Français - Index - Inhoud

 
De Vriendenkring van Neuengamme heeft een programma van 6 dagen uitgewerkt met als vertrekdatum zondag 29 april en als terugreisdatum vrijdag 4 mei 2018.

OPGELET : voor dinsdag 1/5 zijn er 2 opties. Optie 1 : Van Bergen-Belsen naar Wöbbelin op 1/5 en 2/5. Optie 2 : Van Bergen-Belsen naar Neuengamme op 1/5 en 2/5. Indien voldoende inschrijvingen voor optie 2, zal een extra mini-bus ingelegd worden. Tijdens deze 6 dagen wil-

• Zondag 29/4 : Vertrek om 8:30 uur uit Brussel; 16:30 uur Salzgitter-Watenstedt; overnachting in Königslut-ter (hotel Avalon)

• Maandag 30/4 : 10:00 u : bezoek Scheppau; 10:30 u : Schandelah; 12:00 u : middagmaal te Königslutter; 18:45 u overnachting in Königslutter (hotel Avalon)

• Dinsdag 1/5 : Om 11:00 u: Bergen-Belsen, rond 12.00 u vertrek naar:

OPTIE 1: Wöbbelin - herdenking aan de graven aan het museum om 17u; overnachting in Ludwigslust (hotel Erbprinz)
OPTIE 2 : Neuengamme -13.30 u bezoek aan het kamp van Neuengamme of deelname aan het forum "Zu-kunft der Erinnerung", voor zij die dit wensen; 18.30 u viering van de 60e verjaardag van de A.I.N. te Hamburg (Curio-Haus); overnachting in Hamburg

• Woensdag 2/5:

OPTIE 1 : Van 10 tot 12:00 uur : herdenking KZ Wöbbelin; 13:00 u : lunch; 16:00 u Neuengamme (of Hamburg); overnachting in Hamburg (Ham)
OPTIE 2 :9.00 u bezoek aan Hamburg en enkele gedenkplaatsen in de stad of mogelijkheid deel te nemen aan het forum "Zukunft der Erinnerung", voor zij die dit wensen

• Donderdag 3/5 : 10.00 u herdenking Cap Arcona in Pelzerhaken; 17.00 u herdenking in Neuengamme; overnachting in Hamburg (Ham)

• Vrijdag 4/5 : 10:30 u : Blumenthal (of Bunker Valen-tin); 12:00 u middageten te Schützenhof; 19:30 u : aankomst te Brussel

Bijkomende inlichtingen zijn te verkrijgen bij de voorzitter Mark Van den Driessche

Mark VAN DEN DRIESSCHE
Voorzitter Vriendenkring Neuengamme

 

* * * * *

 

P.7. Koninklijke Nationale Strijdersbond van België - Français - Index - Inhoud

 

De 99 jaarviering en de dag van de vaandeldragers zal dit jaar plaatsvinden in IEPER op 16 juni 2018 en zal bestaan uit 2 plechtigheden :

• Plechtigheid 1 start om 14h00 achter de Lakenhalle
• Plechtigheid 2 start om 19h00 met een optocht naar de Menenpoort

Leon DE TURCK
Nationaal voorzitter NSB-FNC

 

Français - Index - Inhoud

P.9
Moen

 

Zwevegem

35ste Officiële herdenking

ter nagedachtenis van de onthoofden van München
en alle slachtoffers uit Groot-Zwevegem van de
naziconcentratiekampen en -gevangenissen

73 jaar Bevrijding van de kampen

Geachte mevrouw, mijnheer                                                                                Moen, 01/01/2018

Wij hebben de eer U uit te nodigen voor de jaarlijkse plechtigheid van woensdag 15 augustus 2018 en dit voor de 35ste keer. Wij zouden het ten zeerste waarderen mocht U op deze plechtigheid aanwezig zijn.

Programma

09.30 u: Samenkomst vaandels en genodigden aan de kerk te Moen
10.00 u: Kerkelijke dienst

             Begroeting - Inleiding

10.50 u: Plechtigheid aan het monument

Bevlagging van de mast en "Te Velde"
De "Moorsoldaten" door de harmonie uit Sint Denijs
Welkomwoord door de heer Frans Goossens, Voorzitter
Gelegenheidstoespraak door de heer Edmond Eycken, Nationaal Voorzitter NCPGR-CNPPA
Dodenappel - Bloemenhulde - Last Post
Toespraak door de heer Mare Doutreluingne, Burgemeester van Zwevegem
Nationaal Volkslied

11.20 u: Optocht naar zaal "Tap" met de harmonie, vaandels en genodigden

Na de plechtigheid volgt een receptie, aangeboden door het gemeentebestuur.
Wil u deelnemen aan het banket, schrijf dan in met bijgevoegd inschrijvingsformulier.

Met hoogachting, namens het inrichtend bestuur,

Frans Goossens, Voorzitter                                                 Werner Depraetere, Secretaris
056/45 65 56                                                                       056/45 5903

goossensfrans@hotmail.com                                               
 werner.depraetere@telenet.be

    

P.10. De vrouwen van Belzig (Kommando van Ravensbrück) - Français - Index - Inhoud

   

Een zondag zoals alle andere.

Daar zijn ze, grauw, uitgemergeld in hun sjofele gestreepte rok. Van alle leeftijden, van grootmoeders tot adolescenten, zijn ze allen verzameld in de eetzaal. Vandaag is het zondag en ze profiteren van enkele uren respijt. Het is putje winter en sinds weken zijn we omringd door sneeuw.

Ze klagen nooit, komen nauwelijks in opstand. Ze zijn trots en gehard; koude, honger, dorst, vuiligheid zijn ze gewoon. De leidingen zijn bevroren en er is geen water meer.

De oudsten zitten rond de enige lauwe kachel en wisselen keukenrecepten uit. De anderen nemen de banken rond de lange tafels in. Waarover praten ze ? Ik weet het niet meer. Zeker niet over hun herinneringen, Om stand te houden worden die het liefst niet opgeroepen.

Hier weent men niet, nooit, maar zo nu en dan zingt men, in koor, een populair deuntje. Al die vrouwen getuigen van een grenzeloze moed en buigen het hoofd niet. Maar in opstand komen kan niet, want anders volgt de dood.

Hebben ze eigenlijk nog de moed en het vermogen om na te denken ? Daar heb ik zo mijn twijfels over !! Alleen, voor het vensterraam, tuur ik naar het besneeuwde kamp. Vandaag ben ik 20 jaar...

Annie MEGENS
Politiek Gevangene
  

P.10 Gewest Doornik - Français - Index - Inhoud

 

Animatietentoonstelling - Français - Index - Inhoud
    
« Pour la Mémoire »
8e editie - Een goede start

 
Nagenoeg 3 weken handelend over het thema van de strafkampen en de concentratiekampen in Marchienne-au-Pont ; de tentoonstelling die op 15 januari werd geopend zal ruim 1000 leerlingen uit het middelbaar onderwijs uit de regio Charleroi over de vloer krijgen. De tentoonstelling, die ieder jaar op een andere plek in de Provincie Henegouwen wordt gehouden, bereikt niet alleen het grootst mogelijke aantal jongeren maar ook tal van volwassenen die soms beter wensen te begrijpen wat ons land heeft meegemaakt tijdens de periode 1940-1945.

De opening vond plaats voor een talrijk publiek dat soms van ver gekomen was en heeft pas op 9 februari de deuren gesloten. De schepen van de Jeugd vertegenwoordigde de stad Charleroi. Op verzoek van onze nationale Voorzitter, de heer Edmond Eycken, was de N.C.P.G.R. vertegenwoordigd door nationaal vice-voorzitter Guy Derasse, die vergezeld was door Philippe Delberghe, secretaris van de N.C.P.G.R., Gewest Doornik. De heer Philippe Plumet vertegenwoordigde de cel Democratie of barbarij.

Oorsprong van de Cel Herinnering van de Provincie Henegouwen : het is aansluitend op de eerste reis van de TREIN der 1000, waaraan jongeren uit La Louvière deelnamen, dat de cel onder impuls van mevrouw Fabienne Scandolo - de huidige directrice van de cel - het daglicht zag. Ze heeft de organisatie en de animatie ervan toevertrouwd aan Michel Des-camps, altijd op zoek naar historische feiten.

Guy DERASSE
Voorzitter Gewest Doornik

 

P.12 Struikelstenen - Français - Index - Inhoud

 

Onder impuls van Mevrouw Nicole Weismann, secretaris van de Vereniging voor de Herinnering van de Shoah en van Mevrouw Annie Schouls, secretaris-generaal van de Koninklijke Vereniging De Kinderen van het Vaderland (vandaag ontbonden) kon de plaatsing van zeven Struikelstenen op 10 februari in Wallonië worden gerealiseerd. Dit ter ere van zes verzetslieden die werden gedeporteerd naar een concentratiekamp, een dodenkamp... .

Het geheel van die Struikelstenen is door de Heer Gunter Demnig, Duits kunstenaar die ze heeft ontworpen, verzegeld. Deze stenen die belegd zijn met een messing plaat zijn een eerbetoon aan een slachtoffer van het nazisme. Hij heeft er reeds meer dan 45.000 geplaatst in heel Europa.

In België werden de eerste « Struikelstenen »in Brussel geplaatst, in Anderlecht en Schaarbeek. Elke « struikelsteen » die is geplaatst voor de woonplaats die de betrokkene het laatst voor zijn arrestatie heeft bewoond, vermeldt geboorteplaats en -datum, datum van arrestatie en het laatste kamp waar de hij heeft vertoefd.

Die « Struikelstenen » zijn verzegeld ter ere van de volgende verzetslieden :

- Emile PALATE in JAMBES
- Théodule DUFAU in TAMINES
- Hermes Julien VERSTICHEL in BEAUMONT
- Fernand LALIEUX in BOIS d'HAINE
- Oscar PETIT en Eglantine PETIT in CHARLEROI

Deze plechtigheid ter ere van die slachtoffers van het nazi-regime werd afgerond met een officiële inaugu-ratieplechtigheid van de zeven « Struikelstenen » in het stadhuis van Charleroi.

Hierna volgt de toespraak die ik bij die gelegenheid gehouden heb ten overstaan van een talrijk publiek.

**************
P.12 Toespraak Guy Derasse -
Français - Index - Inhoud
 

Mijnheer de Schepen,
Mevrouw de secretaris van de Vereniging voor de
Herinnering van de Shoah,

Dames en Heren in uw titels en hoedanigheden

Ik ben bijzonder verheugd onze Nationale Confederatie van Politieke Gevangenen en Rechthebbenden van België te vertegenwoordigen. Ik dank de Vereniging voor de Herinnering van de Shoah en in het bijzonder Mevrouw Weismann, haar

Secretaris, voor deze plechtigheid tijdens welke « Struikelstenen » op verschillende plaatsen in Wallonië werden geplaatst: van Pepinster tot Bois-d'Haine via Namen en ten slotte hier in Charleroi.

Het weze me ook toegestaan mijn dank uit te spreken jegens de vandaag ontbonden Vereniging De Kinderen van het Vaderland die dit initiatief heeft gefinancierd dat kordaat is gesteund door Mevrouw Annie Schouls, secretaris-generaal van genoemde vereniging.

Een plechtigheid als deze bijwonen is voor onze N.C.P.G.R., onze nationale Confederatie, het bewijs van de legitieme erkenning die wij betuigen jegens alle Verzetslieden en Politieke Gevangenen, slachtoffers van de gruweldaden die door de nazi's zijn gepleegd tijdens W.O. II.

Als we voortgaan op de definitie die het woordenboek geeft voor het begrip « plicht van herinnering » dan leren we dat « de Plicht van Herinnering » een uitdrukking is die duidt op een morele plicht zich een tragische historische gebeurtenis alsmede de slachtoffers ervan te herinneren met de bedoeling te zorgen dat een gelijkaardige gebeurtenis zich niet herhaalt.

 



 

Tussen Jacques en Daniel Lalieux, Patrick en Karine, twee kleinkinderen van Fernand Lalieux

 
Onze jongeren de historische feiten en hun oorsprong, beschrijven, lijkt ons uitermate nuttig om de herinnering te bestendigen, waarheden te bevestigen en een betere kennis van de geschiedenis te verwerven. In één woord, ze beter wapenen om te begrijpen wat de verzetslieden hebben beleefd.

Onze jeugd moet weten dat binnen de context van W.O. II een « weerstander » een persoon is die, in plaats van te ondergaan, alles in het werk zal stellen om zijn land te bevrijden dat onrechtmatig was bezet en bestuurd door een fascistische macht.

We weten het, het Verzet dateert niet van W.O. I of W.O. II. Het bestond niet alleen bij ons. De vorm ervan varieert naar gelang het tijdstip. Bij ons was het verzet duidelijk aanwezig, ten bewijze de plechtigheid van vandaag met de « Struikelstenen ».Dit is de ware erkenning van al die personen die met risico voor eigen leven niet geaarzeld hebben allerhande acties te verrichten om te weerstaan aan de verdrukking en te strijden voor de vrijheid.

 


Receptie in het stadhuis van de stad Charleroi naar aanleiding
van de inwijding van de Struikelstenen
 

 

Gezien de gebeurtenissen die vandaag aanhouden of voorvallen blijft de boodschap van het Verzet actueel. Aan al die mensen die we vandaag eren, die hebben getuigd van een voorbeeldige moed, zegt de Nationale Confederatie van Politieke Gevangenen en Rechthebbenden :DANK U.

Hun offer mag niet in vergetelheid raken !

Guy Derasse
Nationaal vice-voorzitter

P.16 Toespraak door Léon Birlék, Verborgen kind - Français - Index - Inhoud

Goede morgen iedereen,

Het redenaarstalent is mij vreemd. Maar talent is niet nodig om zijn hart open te stellen. Ik wou hier gewoon eer betuigen aan goede mensen die, als het ogenblik aangebroken was, zijn opgetreden met gevaar voor eigen leven. Door een gelukkig toeval heb ik de mensen ontmoet van wie de namen hier ingegraveerd zijn. Die goede mensen, Meneer en Mevrouw Petit, groet ik uit het diepste van mijn hart. Ik ben me zeer bewust van het lijden dat ze hebben gekend en ben hen voor eeuwig dankbaar.

Het is mij een plicht om de drie gezinnen uit de buurt die, op het ogenblik dat het leven van mijn familie ernstig werd bedreigd, niet geaarzeld hebben ons onderdak te verlenen en dit gedurende meer dan acht dagen.

Die vorm van verzet draag ik in het diepste van mezelf.

Wat kan ik voor het overige nog vertellen ? Ik ben in deze straat geboren, tachtig jaar geleden, en die stenen weerklinken nog onder mijn voeten ! Hier is mijn papa vertrokken om niet meer terug te keren. Ik zie hem nog gaan, begeleid door een cipier, wanhopig nagestaard door mijn moeder, mezelf, onze vrienden, machteloze getuigen van het drama dat zich afspeelde.

Ik had ze allen graag samen geweten, vast verbonden in rampspoed, Joden, Belgen, weerstanders, gedeporteerden.

Die smerige oorlog zal ze allen voor eeuwig hebben verenigd. WE ZULLEN ZE NIET VERGETEN !

Léon BIRLEK
Verborgen kind

 

P.17 Toespraak van Marcel Zalc, Voorzitter AMS - Français - Index - Inhoud

Dames en Heren in uw graden en hoedanigheden, Eerst en vooral, uit naam van de AMS, de As-sociation pour la Mémoire de la Shoah, dank ik u dat u ons de verantwoordelijkheid hebt toevertrouwd voor het plaatsen van struikelstenen voorzien van de naam van al die helden die zijn opgestaan tegen de nazibarbarij, en hierbij hun leven hebben gegeven.

De historiek van een stad kan niet beperkt blijven tot het huidige ogenblik. Het is nuttig haar geschiedenis in bezit te nemen en om dat te verwezenlijken is een bindmiddel nodig, een erfgoedkundig en historisch cement, of zelfs een collectief geheugen. Zo zullen de struikelstenen die vandaag in Bois d'Haine, Jambes, en hier in Charleroi zijn verzegeld, overbrengen wat het engagement was van de mannen voor de vrijheid in ons land en tegen de invoering van een regime dat totalitarisme nastreefde.

Die kleine stadsmonumenten, die reeds in talrijke steden in Europa zijn geplaatst, en zijn gecreëerd door de Duitse kunstenaar Gunter Demnig, hebben tot doel de voorbijgangers in hun hoofd aan te spreken om aan te zetten tot bezinning, maar ook in het hart om de omvang van hun moed in te zien. Die struikelstenen zullen al de voorbijgangers aanspreken, van welke geloofsovertuiging ook, ze zullen een dialoog op gang brengen over het onderwerp, en aldus een terugkeer in de geschiedenis mogelijk maken en de actoren de mogelijkheid bieden om uit de anonimiteit te treden teneinde plaats te vinden in de mens en gemeenschap.

Elk van die stenen zal een plaats vinden in het geweten van de publieke opinie en in het onderwijssysteem. Veel sterker dan een statisch monument zal de veelheid van die kleine stenen in onze steden deel uitmaken van het dagelijkse landschap, als getuigen van een somber verleden, ze demonstreren dat de naziter-reur zich overal in het land heeft opgedrongen. Onze aanwezigheid op deze plek is een teken van hoop en van burgerplicht; datgene wat geweest is kunnen we niet veranderen, maar wat betreft datgene wat zal zijn, is het ons allen mogelijk zo te handelen dat het anders zou zijn en dus is het vandaag zaak te strijden tegen diegenen die de neiging vertonen niet te willen begrijpen, laten wij aangevers van de herinnering zijn, want die herinnering zal nooit vanzelfsprekend zijn, ze zal nog sterker gedragen moeten worden wanneer de laatste getuigen zullen zijn verdwenen.

Marcel ZALC
Voorzitter AMS
(Association pour la Mémoire de la Shoah)

 

P.18 Ook de Vriendenkringen van Vught en Esterwegen hebben  - Français - Index - Inhoud
besloten lid te worden van onze N.C.P.G.R.                        

 

P.18 Het kamp van Vught (Nederland) - Français - Index - Inhoud

Onder onze vrienden en lezers, en algemeen genomen, kennen slechts weinigen in België Vught. Nochtans is dit één van die plekken waar de sporen van WO II even aanwezig zijn als die welke we kennen in Breendonk, Buchenwald of andere sinistere plekken. Vught is een charmant stadje in Nederland dat circa 25.000 inwoners telt. Het is gelegen naast de grote stad 's-Hertogenbosch waar de beroemde 16e-eeuwse schilder Hiëronymus Bosch is geboren en heeft geleefd.

Een concentratiekamp naar het model der Duitse kampen

Tijdens W.O. II is Nederland door het Duitse leger bezet. In 1942 richt de SS (de gemilitariseerde politie die naast de Gestapo belast is met het bewaken van de bezette gebieden en met het beheer van de concentratiekampen) een concentratiekamp naar het model van de kampen die in nazi-Duitsland zijn gebouwd. Het kamp zou eveneens als doorgeefkamp voor de Joden fungeren. Het kamp stond onder het rechtstreekse bevel van het hoofdkwartier van de SS in Oranienburg.

De SS'ers hadden verscheidene redenen om er hun concentratiekamp te vestigen : het bevond zich in de buurt van een spoorweg en van een hoofdweg, op enkele kilometers van 's-Hertogenbosch waar belangrijke administratieve nazicentra waren gehuisvest, zoals de Sicherheitsdienst (SD) en een Duits departement van justitie. De streek was bovendien overdekt met uitgestrekte beboste zones. In enkele maanden tijd wordt een 1 km lang en 350 m breed kamp gebouwd. De gevangenen hebben meegewerkt aan de bouw van 36 slaapbarakken en 23 werkbarakken, naast de bunker (gevangenis), het hospitaal en het crematorium. Het kamp is omgeven door een diepe gracht vol water, die door de gevangenen is uitgegraven; de vier kanten zijn omgeven door prikkeldraad met om de 100 meter een uitkijktoren. Iedere uitkijktoren is bemand met Duitse wachters uitgerust met mitrailleurs en een schijnwerper.

Vught: doorgangskamp en werkkamp

De in Vught opgesloten gevangenen werden, wat de Joden betreft, na hun verblijf doorgestuurd naar uitroeiingskampen in Polen, wat de overige gedetineerden betreft, naar de diverse concentratiekampen in Duitsland.

Van januari 1943 tot september 1944 werden in het totaal zowat 31.000 personen (vrouwen, mannen, kinderen) er gedetineerd voor min of meer korte periodes ; onder hen 12.000 Joden ; de overige 19.000 gevangenen waren politieke gevangenen, werkwei-geraars, Roma en Sinti, getuigen van Jehova, homoseksuelen, smokkelaars, criminelen en "daklozen". Honderden gevangenen werkten in 6 kommando's buiten het kamp : bouw van de Atlantikwall, Tele-funken, Philips, demontage-ateliers voor jachtvliegtuigen,...

We vermelden dat de directie van "Philips" zich niet kon onttrekken aan de verplichting om voor de Duitse vijand te werken, maar dat ze met de Duitse autoriteit heeft onderhandeld om te verkrijgen dat de gevangenen die in haar ateliers tewerkgesteld waren beter werden gevoed en behandeld dan de andere gevangenen.

93 gevangenen slaagden erin te ontsnappen, 15 werden gevat en 7 werden afgemaakt. De levensomstandigheden waren er uiteraard slecht: zowat 750 gevangenen kwamen er om: uitputting, ziekte of executies. 329 gevangenen werden geëxecuteerd.

De meeste gevangenen waren Hollanders, maar talrijke Belgen werden er gevangen gehouden voordat ze naar Duitsland werden gezonden.

Bij het naderen van de Geallieerden zullen de Duitsers het kamp van Vught in de herfst van 1944 ontruimen, waarna het onder de controle van het Rode Kruis komt. Alle gevangenen worden per spoor naar Duitsland gestuurd vanaf het stationnetje van Vught. Marcel Grégoire herinnert zich dat net voor het instappen een veertigtal burgers, mannen, vrouwen en kinderen, naar een open plek zijn geleid en ter plekke zijn neergemaaid!

De gevangenen van Vught

Zoals de overige gevangenen werden de volwassenen verplicht dwangarbeid te verrichten in afwachting van hun vertrek naar de uitroeiingskampen. De transporten van volwassen Joden (ouder dan 16 jaar) naar Auschwitz vonden plaats van januari 1943 tot juni 1944. Wat de kinderen betreft, op 6 juni 1943 worden de kinderen van 0 tot 3 jaar, begeleid door hun moeder, naar Sobibor gestuurd; op 7 juni is het de beurt aan de kinderen van 4 tot 16 jaar, begeleid door één van hun ouders om naar Sobibor te worden gestuurd, waar vrijwel allen onmiddellijk na hun aankomst worden vermoord. De lijst met de namen van de 1269 kinderen die de dood in zijn gejaagd is bewaard gebleven en kan in het Museum van

Vught worden geraadpleegd.

De Belgische gevangenen in Vught

1526 (?) Belgische gevangenen komende van het fort van Hoei of van Breendonk zijn in Vught langs geweest.

Mijn vader, Marcel DIEUDONNÉ, politieofficier in Eisene, weerstander, lid van de BNB (Belgische Nationale Beweging) is door de Gestapo in zijn woonhuis in november 1942 gearresteerd samen met talrijke andere politiemannen (een razzia van weerstanders van de politie had in september 1942 reeds plaatsgevonden). Hij wordt in Sint-Gillis opgesloten en daarna in het fort van Hoei; hij maakt deel uit van een konvooi gevangenen komende van Hoei dat in december 1943 in Vught belandt; daarna wordt mijn vader naar Sachsenhausen, Buchenwald en uiteindelijk naar Flossenbürg gezonden waar hij op 21 april 1945 tijdens één van die vreselijke dodenmarsen wordt afgemaakt. Ik was 5 jaar oud!

Veel leden van de politie van Eisene zijn in Vught gepasseerd : ik citeer Louis BELEYN, Francois BROUWERS (ex-Voorzitter van onze Vriendenkring), Richard DESCHYTENEER, Raymond HUBLAU, Jean MEERT, Louis MOYENS en Gilles PIRONNET. We mogen ook Eugène JACOBY (ex-Voorzitter van de Vriendenkring van Vught, overleden in 2015) en Marcel GRÉGOIRE (nog altijd lid van onze Vriendenkring en die ons een aangrijpend geschreven getuigenis heeft gelaten) niet vergeten. Onder de 329 geëxecuteerde gevangenen waren 7 Waalse weerstanders die op 3 maart 1943 werden opgehangen.

Jaarlijkse herinneringsplechtigheid en eerbetoon

Ieder jaar, op 4 mei, organiseert de stad Vught een belangrijke plechtigheid ter herinnering van de bevrijding van het kamp. Jo SZYSTER (penningmeester van de Vriendenkring) en ikzelf hebben gegronde redenen om aandacht te schenken aan die plechtigheid. Wat Jo SZYSTER betreft, als gids voor scholieren in Mechelen, in het museum van de deportatie van Joden uit België, interesseert hij zich voor hetgeen gebeurt in andere herinneringsplaatsen.

Voor mij is het uiteraard een manier om mijn vader te eren die vanuit Vught de dood in is gejaagd.

De plechtigheid vangt in de ochtend aan met de verwelkoming van de deelnemers in de lokalen van het nieuwe Museum, het« Nationaal Monument Kamp Vught» ; daarna volgt een meer academisch gedeelte in aanwezigheid van de vertegenwoordigers van de ambassades van België, Frankrijk, Groot-Brittannië, Duitsland en

Israël, de vertegenwoordigers van de Vriendenkringen van oud-gevangenen en talrijke inwoners van Vught. Tijdens de plechtigheid worden teksten en gedichten door jongeren voorgelezen, worden muziekstukken uitgevoerd en worden getuigenissen afgelegd door ex-gedetineerden of hun nakomelingen. De plechtigheid eindigt met de toespraak van een persoonlijkheid van de gemeente Vught en de neerlegging van bloemen.

Kort na de middag vindt een ceremonie plaats op de symbolische begraafplaats van de slachtoffers. Benevens de toespraak van de burgemeester van de stad, zorgt een traditioneel stadskoor voor de artistieke begeleiding van de plechtigheid.

Daarna heeft een belangrijke plechtigheid plaats in het station van Vught van waaruit 1269 Joodse kinderen naar Sobibor werden gestuurd. De plechtigheid is bijzonder ontroerend: de kinderen uit het lager onderwijs nemen eraan deel en velen lezen gedichten die ze voor die gelegenheid hebben geschreven. Een laatste eerbetoon volgt dan voor een herinneringsmonument ter ere van de Belgische gevangenen en tijdens welke de kinderen gedichten voorlezen en de burgemeester zich rechtstreeks tot de aanwezige Belgen richt.

Ten slotte vindt 's avonds een stille tocht van circa 1,5 km plaats in de bossen naast het kamp. Het is een belangrijke stoet folkloristische groeperingen, militairen, honderden jongeren, volwassenen, voetgangers, fietsers, sportlieden, gehandicapten in rolstoel, die zich naar de "muur der gefusilleerden" begeeft waar de namen van de 329 geëxecuteerde slachtoffers staan geschreven!

Dit is de manier waarop in een kleine Hollandse stad van 25.000 inwoners eer werd betoond aan de slachtoffers van het nazisme.

Nationaal Monument Kamp Vught

Het« Nationaal Monument Kamp Vught » is in 1986 opgericht. In 1990 wordt het voor het publiek geopend en ingewijd door Koningin Beatrix; in 2002 is het gerenoveerd.

Vandaag eert het museum de gedachtenis aan het kamp en zijn slachtoffers die hun persoonlijke keuze, hun verzet, duur hebben betaald. Het is bijzonder goed gedocumenteerd en wordt door vele scholen bezocht.

Het vestigt ook de aandacht op huidige vormen van vooroordeel, discriminatie en het racisme waartoe dit kan leiden! Enkele jaren geleden diende de "muur der gefusilleerden" te worden gerenoveerd omdat het was getagged! Zich herinneren dat is ook zich een beeld vormen van de toekomst!

Bibliographie

« Eindpunt of tussenstation » Gids Nationaal Monument Kamp Vught - 2002
« K.L. Herzogenbusch-Vught (Hollande) - Matricule N° 9276 - Marcel Grégoire -1978
« Le corps de police d'Ixelles - Pendant la guerre 1940-45 - Nos héros-Nos martyrs » -1996

Nicole DIEUDONNÉ
Voorzitter van de Nationale Vriendenkring van Politieke Gevangenen van Vught

 

P.22 Vriendenkring van de oud-politieke gevangenen van Esterwegen en Nacht und Nebel
Français - I
ndex - Inhoud

 

Kamp Esterwegen.

Het kamp Esterwegen (Lager VII Esterwegen) was tijdens WOU een Duits strafkamp. Het kamp bevindt zich 25 kilometer over de grens met de Nederlandse provincie Groningen.

Het kamp Esterwegen werd in 1933 opgericht door de nazi's. Het was een zogenaamd dubbelkamp, bestemd voor 2000 gevangenen. Vanaf de poort gezien was het rechterdeel van het kamp in gebruik door Duitse gevangenen. Aan de linkerzijde verbleven de overige nationaliteiten. Esterwegen was net als Dachau een "modelkamp" van de SS en bleef tot de

bouw van zijn opvolger Sachsenhausen in 1936 een concentratiekamp. Nadien werd het gebruikt als een strafkamp. Later werden er nog meer kampen in het Emsland en Bentheim gesticht, zodat het complex uiteindelijk vijftien kampen telde. Het geheel staat bekend als de Emslandlager. Het genoemde kamp Sachsenhausen werd gebouwd door arbeiders uit Esterwegen.

In de officiële Duitse lijst van concentratiekampen heeft Esterwegen nr. 379.

Als Emslandlager staat het kamp bekend als Lager VII Esterwegen. Vanaf 1933 werden er voornamelijk communisten, maar ook sociaaldemocraten, pacifisten, vakbondsleden en intellectuelen opgesloten. Later werden er ook Jehova's getuigen, homoseksuelen en zogenoemde 'Arbeitsunwillige' opgesloten. Vanaf mei 1943 komen er vanuit Frankrijk, België en Nederland verzetsstrijders (Nacht und Nebel Gefange-nen; kort NN) aan in het speciaal voor hen gebouwde nieuwe deel van het kamp. Dat deel bood onderdak aan 500 gevangenen.

 
 

Vriendenkring van Esterwegen.

In 1955 ter gelegenheid van de tiende verjaardag van de bevrijding van de kampen beschrijft de toenmalige secretaris, Jean Van Peteghem het ontstaan van de Vriendenkring als volgt (originele tekst):

Onvergetelijk de eerste samenkomst na onze terugkeer, op 7. Oktober 1945, in de "Taverne Royale", te Brussel. Een serie hartelijke handdrukken, verrast keken wij op, leeft gij nog ? hoe is het mogelijk... We verzamelden adressen en deden ons best om de families van onze betreurde makkers te steunen. Het duurde niet lang of de wagen "Esterwegen" ging aan het rollen. Het Comité flink door de leden gesteund, werkte standregels ineen, die door de algemene vergadering van 30. Mei 1946 werden aanvaard. Einde 1946 begon de voorbereiding van het proces van de bewakers van "Emsland", proces dat op 15 Januari 1947 een aanvang nam en eindigde op 22 Maart van hetzelfde jaar.

Tijdens het proces vonden wij de sporen terug van de graven waar onze omgekomen Franse, Belgische, Nederlandse makkers hun laatste rust vonden. Op 17. November 1947 werden de stoffelijke overblijfselen in het land op plechtige wijze ontvangen en ter aarde besteld. 72 lijken waren geïdentificeerd. Het Nationaal Vaandel van Esterwegen werd op 23 Februari 1947 op het Stadhuis van Brussel plechtig ingehuldigd.

Een afvaardiging oud N.N. gevangenen begeeft zich op 19. September naar het kamp van Esterwegen zelf. Ontroerende bedevaart.

Esterwegen zet zijn activiteit voort. Op 13, Maart 1949 trekken wij de Frans-Belgische grens over en met enthousiasme drukken wij de hand van onze Franse vrienden uit het Noorden, te Rijsel samengekomen.

Sedert haar ontstaan organiseert de Vriendenkring jaarlijks een eucharistieviering als herdenkingsplechtigheid voor onze overleden vrienden. Daarna houden wij onze algemene vergadering tijdens het jaarlijks banket.

De Vriendenkring van Esterwegen is maximaal aanwezig op de officiële plechtigheden aan de Onbekende Soldaat, aan het Ereperk der Gefusilleerden, aan het Fort van Breendonk en dergelijke. Als de familie het wenst is ons vaandel ook aanwezig tijdens de begrafenis van onze vrienden Politiek Gevangenen.

Door het wegvallen van onze primaire getuigen als gevolg van ziekte en overlijden zijn wij op zoek gegaan naar andere vormen van "herinneringseducatie". Sedert 2010 bezochten wij driemaal het kamp van Esterwegen met als hoogtepunt onze aanwezigheid op 31 oktober 2011 ter gelegenheid van de officiële openstelling van de "Gedenkstatte Esterwegen". De Belgische groep was met 77 deelnemers waarvan 8 voormalige gevangenen (zie foto) een zeer opgemerkte delegatie.

De Vriendenkring organiseerde sedertdien een reis naar de landingsstranden van Normandië en naar de kampen: Ravensbrück, Wolfenbüttel, Bergen-Belsen, Groft-Rosen, Auschwitz, Birkenau en Mauthausen. Tijdens de Algemene Vergadering van 28 mei 2016 werd de fusie van de Vriendenkring Nacht und Nebel met de Vriendenkring Esterwegen goedgekeurd. Thans lopen de voorbereidingen voor de 75ste verjaardag van de bevrijding van de kampen in 2020.

 

P.24 Toespraak door baron Francis Delpérée Lid van de Kamer van -  Français - Index - Inhoud
volksvertegenwoordigers, ter gelegenheid van de uitvaartplechtigheid van                            

Pieter Paul Baeten

 

 

Wij danken baron Delpérée die ons dit eerbetoon heeft bezorgd.

(Deze toespraak bereikte ons nadat de vorige editie van Kracht waarin het in memoriam Paul Baeten was opgenomen, reeds in druk was).

We zijn hier allen vanochtend samengekomen om eer te betonen aan Pieter Paul Baeten, de man die we eenvoudigweg Paul noemden.

Het eerbetoon dat ik hem nu wil brengen zal ik uitspreken als lid van de Senaat, vervolgens van de Kamer van volksvertegenwoordigers. Want samen met zijn vrienden van de groep «Mémoire-Herinnering» - baron Halter en dokter Wynen - had Paul kostbare en duurzame vertrouwens- en samenwerkingsverbanden gesmeed met de parlementaire vergaderingen.

Iedere elf november, iedere acht mei en bij nog andere gelegenheden ontmoette ik hem in het paleis der Natie. Zichzelf gelijk blijvend : solide, openhartig, recht door zee, met aandacht voor de jongeren. Hij liet niet na ten overstaan van ons ook zijn legitieme bezorgdheid te uiten m.b.t. de rechten en de belangen van diegenen die zoals hij hun jeugd hadden gegeven, vaak hun gezondheid - laat staan hun leven -om ons te helpen leven als vrije mannen en vrouwen.

Paul Baeten stond altijd klaar wanneer de diensten van de Kamer of die van de Senaat hem vroegen voor de jongeren een persoonlijk getuigenis te brengen, een authentiek getuigenis, een getuigenis - ik sta erop het te zeggen - dat evenzeer op het heden en de toekomst als op het verleden gericht was.

Op dit moment zijn er drie woorden die bij me opkomen : soliditeit, vastberadenheid en luciditeit.

1. Soliditeit ? Op zijn negentigste verjaardag had Paul Baeten zijn familie en zijn vrienden hier in Lier uitgenodigd. Die dag ben ik zo vrij geweest aan hen die hij verzameld had te zeggen : " Negentig is een symbolisch getal; het evoceert noch goud, noch zilver, noch platina : het staat gelijk aan graniet. Graniet, die steen die geacht wordt onbreekbaar te zijn. Paul Baeten, dat was een rots.

Het was ongetwijfeld die soliditeit, die van de geest en die van het lichaam, die hem vijfenzeventig jaar geleden in staat stelde de beproevingen - ik zou moeten zeggen : de gruwelen - van de kampen te boven te komen. Hun namen zijn reeds vernoemd: Esterwegen, Gross Rosen, Mittelbau-Dora. Niet voor niets droeg onze vriend de stempel van Nacht und Nebel. "Nacht en nevel" vanwaar zovele van zijn onfortuinlijke lotgenoten niet zijn teruggekeerd.

Oh, we kenden hem. Schroomvol liet hij een deel van dat avontuur, dat ongetwijfeld onbeschrijflijk was, in de schemer. Hij stelde zich tevreden er de lessen uit te trekken, wat belangrijker is. Voor hem, voor zijn kinderen maar ook voor ons, voor onze kinderen. Dat was, voor hem, het essentiële.

2. Soliditeit maar ook vastberadenheid... Voor het parlement en zijn commissies was Paul Baeten een gesprekpartner naar wie geluisterd werd. Voor de Regering was hij een gevreesde gesprekspartner. Hij was zoals het heet rechttoe rechtaan. En wanneer een kwestie (groot of klein) aandacht verdiende, sprong hij in de bres. Hij interpelleerde vaak hartstochtelijk de politieke wereld in zijn geheel - door alle partijen heen. Hij sprak zijn mening uit voor wie het aangaat.

Hij schreef naar Franstalige en Vlaamse kranten (en, dit is lovenswaardig, hij publiceerde dezelfde boodschap). Hij sprak voor radio en voor televisie. Hij sprak in de athenea en de lycea van het land. Hij ontmoette groepen leerlingen, onvermoeid, hij streefde ernaar de ogen te openen.

Stéphane Hessel heeft gezegd : « Wees verontwaardigd ». Pieter Paul Baeten van zijn kant zei : "Ontwaak. Slaap niet in op het comfort van slappe afspraken". Neem geen genoegen met het leven in een tot rust gekomen maatschappij. Bouw

• aan een maatschappij die vrijere en rechtvaardiger is,
• aan een maatschappij die niets uit haar geschiedenis en haar cultuur vergeet,
• aan een maatschappij die falen en dwalen niet vergeet, maar die weer opstaat omdat ze in staat is geweest er de lessen uit te trekken.

3. Soliditeit, vastberadenheid maar ook en vooral luciditeit. Paul Baeten was een politiek gevangene. Die uitdrukking wordt soms verkeerd begrepen. Nochtans, in zijn geval, was een misverstand uitgesloten.

Hij is aangehouden, opgesloten, gedeporteerd... Waarom ?

• Wel, vanwege zijn politiek gedachtegoed en zijn handelingen, in de beste betekenis van het woord,
• Vanwege zijn verknochtheid aan zijn land, zijn instituties en essentiële waarden,
• Vanwege de strijd die hij, zijn hele leven lang, tegen de vijand (binnen en buiten) voerde.

Paul Baeten heeft gestreden. Met de wapens die niet die van de gewapende strijders waren, maar met het woord, het schrift, een aanwezigheid op alle fronten, een engagement van alle ogenblikken. Zonder toe te geven aan modes, zonder zijn standpunten aan de omstandigheden aan te passen, zonder zich te laten verleiden door populistische discours.

Paul Baeten was geen weerstander van het vijfentwintigste uur. Van bij het begin van WO II was hij present (met zijn vrienden van het Atheneum van Berchem). Zonder ophouden bleef hij de collaborateurs verdoken in de schaduw of in de schijnwerpers gezet aanklagen

- de Zwaete, zoals hij tussen zijn tanden zei. Zijn gevechten van gisteren, tegen amnestie, of van vandaag, tegen de voordelen en pensioenen die worden gestort aan de militaire collaborateurs van de Waffen SS, staan ons voor de geest.

Ieder jaar verenigde de voorzitter van de vriendenkring van Buchenwald ons in Antwerpen. Bij het ontbijt was de tafel gedekt: een bord, een glas, een servet. Een aangestoken kaars. Een bloem rondde het decor af. Telkens opnieuw was er een plaats voor de afwezige...

Voor jou, Paul, zullen we de tafel dekken. Dat zullen we doen vandaag en morgen. Je mag het weten. Jij zult niet afwezig zijn. Je zult wel degelijk aanwezig zijn, in ons hart, in onze geest en, ik zou durven zeggen, in ons geheugen.

Uit naam van de politieke vergaderingen die ik de eer had te mogen bijwonen, bied ik aan zijn familie mijn deelneming aan. Aan jullie allen zeg ik : "Jullie mogen trots zijn op Paul, zoals wij trots zijn op hem".

 

P.27 Gewest Vlaamse Ardennen - Français - Index - Inhoud

 

P.27 Jean-Paul Beghin uit Mont-de Venclus overleed plotseling op 69-jarige leeftijd.
Hij was samen met zijn boezemvriend Freddy Bourgeois                                         
sympathiserend lid van onze Nationale Confederatie -
Français - Index - Inhoud

 

Jean-Paul en Freddy waren de bezielers van "Le Drapeau éternel" in Orroir, deelgemeente van Mont-de l'Enclus.

Jaarlijks wordt in juni op het kerkhof van Orroir een Belgische vlag gehesen ter herinnering aan de vijf inwoners van de gemeente die tijdens WO II door de Duitsers waren aangehouden en gefusilleerd.

Jean-Paul was de man van de "Herinnering". Hij deed er alles voor om de mensen uit zijn gemeente die zich tijdens de twee Wereldoorlogen opgeofferd hadden te blijven herdenken.

Jean-Paul was een geëngageerd persoon; hij hield van zijn land en was op talrijke plechtigheden in ons gewest aanwezig met zijn Belgische driekleur. Hij zal als voorzitter van het "Comité de la mémoire" van Mont-de l'Enclus, organisator van verschillende vaderlandslievende plechtigheden waaronder "Le Drapeau étér-nel" verbonden blijven en herinnerd worden. Voor de gemeente Orroir en onze gewestelijke afdeling Vlaamse Ardennen-Pays des Collines is dit een zwaar verlies.

Vaarwel Jean-Paul.

Luc VANDEVELDE
Voorzitter Gewest Vlaamse Ardennen

 

P.28 De gebroeders Oger - Français - Index - Inhoud

 

Pierre Oger, de oudste van de zes nog in leven zijnde Belgische Politieke Gevangenen van KZ Neuengamme die lid zijn van de Vriendenkring Neuengamme, is op 16 april 2017 overleden.

Pierre werd op 5 april 1923 te Namen geboren en was dus in zijn 95ste levensjaar. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij student geneeskunde en woonde nog thuis bij vader Zénobe en moeder Marie Materne. Op 12 februari 1943 werd hij lid van de Patriottische Milities (PM), Sector Namen/Wépion. Hij werd, door toedoen van zijn schoonbroer Jules Cambier aangeworven en maakte deel uit van diens verzetcel binnen de PM. Pierre was als gewapende weerstander betrokken bij het transport en de opslag van wapens en munitie, bij het inwinnen van militaire inlichtingen en bespieden van vijandelijke activiteiten. Hij was koerier voor zijn schoonbroer en verspreidde de sluikpers.

Wat Pierres verhaal extra interessant maakt is het feit dat hij samen met zijn oudere broers Albert en Ernest, maar dus ook met zijn schoonbroer Jules Cambier, in de Gewapende Weerstand was. Bovendien werden zij alle vier op 25 augustus 1944 door anonieme schriftelijke verklikking, wegens hun patriottische activiteiten door de Duitse politiediensten aangehouden en opgesloten in de gevangenis van Namen. Begin september 1944 werden zij vanuit Namen naar KZ Neuengamme (NG), aan de rand van Hamburg, gedeporteerd. Dit transport kwam pas, na een tussenstop van ongeveer één week in het buitenkamp Meppen-Versen (Meve), tussen 10 en 16 september 1944 in Neuengamme aan. Zijn kamp-nummer was 50052. Na het hoofdkamp verbleef hij

ook in het buitenkamp Porta Westfalica, alwaar test-banken gebouwd werden en vliegtuigmotoren hersteld werden voor de firma Ahnefeld uit Minden/Westfalen. Via het buitenkamp van Schandelah tenslotte, werd hij in de laatste weken voor het einde van WO II, naar het 'sterfoord' van Wöbbelin gestuurd. Pas op 21 juni 1945 werd hij gerepatrieerd. Na de oorlog kon hij toch zijn studies geneeskunde afronden en het beroep van arts uitoefenen.

Ernest Oger werd op 12 mei 1919 te Namen geboren. Hij was tijdens WO II kapper van beroep en nog vrijgezel. Eveneens op 12 februari 1943 trad hij toe tot de Patriottische Milities. Als gewapende weerstander was ook hij betrokken bij het transport en de opslag van wapens en munitie. Hij was werkweigeraar en zat daarom ondergedoken. Voorts legde hij hetzelfde parcours af als jongere broer Pierre : aangehouden op 25 augustus

1944 en begin september via buitenkamp Meppen-Ver-sen gedeporteerd naar KZ Neuengamme. Zijn kamp-nummerwas 50051 (of 50053). Dan werd hij, zoals zijn jongere broer Pierre, naar het buitenkamp Porta Westfalica gestuurd en tenslotte via buitenkamp Schandelah naar het sterfoord Wöbbelin getransfereerd. Hij werd ook op 21 juni 1945 naar huis gerepatrieerd en kon pas na een herstelperiode van 5 maanden op 19 november

1945 zijn beroepsactiviteiten hervatten!

Albert Oger, die op 18 mei 1915 eveneens te Namen geboren werd, was de oudste van de drie broers. Hij was tijdens WO II accountant van beroep en ook nog vrijgezel. Bovendien was hij werkweigeraar en daarom dook hij onder en sloot zich via zijn schoonbroer aan bij het Maquis. Albert werd ook vanaf 12 februari 1943 gewapende weerstander van de Patriottische Milities en werd aangeduid als koerier voor de regio Namen. Hij verzorgde mee het transport en de opslag van wapens en munitie, verzamelde militaire inlichtingen, deed aan bespieding en verdeelde de sluikpers. Op 25 augustus 1944 werd hij in Rivière door de Duitse politiediensten aangehouden en in de gevangenis van Namen opgesloten. Begin september werd hij dan, samen met zijn twee broers én schoonbroer, via het Buitenkamp Meppen-Versen naar KZ Neuengamme gedeporteerd. Zijn kampnummer was 50053 (of 50051). In KZ Neuengamme scheidden nadien hun wegen, want Albert werd op 22 maart 1945 naar KZ Buchenwald getransfereerd, alwaar hij kampnummer 136859 toegewezen kreeg. Op 11 april 1945 werd Buchenwald bevrijd en Albert werd pas op 7 mei 1945 naar huis gerepatrieerd, maar doordat hij te fel verzwakt was door de zware ontberingen, overleed hij de 11de van diezelfde maand te Elsene.


AlbertOgier                                           Jules Cambier

Jules Cambier werd te Gent geboren op 9 augustus 1905. Beroepshalve was hij onderofficier bij het 4de Genie Regiment, waardoor hij in Namen terechtkwam. Hij huwde in 1933 met Marie-Louise Oger, de oudere zus van Albert, Ernest en Pierre. Tijdens de Achttien-daagse Veldtocht in 1940 was hij 1ste sergeant bij de 4de Genie, 21ste bataljon. Bij de Capitulatie op 28 mei 1940 werd hij samen met vele andere Belgische gevangenen naar een Stalag (= een krijgsgevangenenkamp voor manschappen en onderofficieren) gestuurd. De levensomstandigheden waren ook daar niet rooskleurig, want op 5 februari 1943 werd Jules wegens ziekte vrijgelaten. Terug in België kreeg Jules eerst 3 maanden rustverlof en daarna nog 3 maanden herstelverlof. In juli 1943 trad hij in dienst van het Ministerie van Openbare Werken. Ondertussen had hij zich reeds sinds februari aangesloten bij de Patriottische Milities (PM) van het Onafhankelijkheidsfront (OF). Hij werkte zeer actief samen met zijn chef in een sabotagegroep. Bovendien was hijzelf chef van de dienst wapens en munitie, waarvoor hij samenwerkte met zijn drie schoonbroers, zodat we terecht over een gewapend familiaal weerstandsgroepje kunnen spreken. In mei 1944 werd Jules ook lid van het Geheim Leger, Zone I, sector C40, stamnummer 114018. Meer bepaald was hij deskundig adviseur voor de destructie-activiteiten. Hij werkte dus voor twee Verzetsgroepen, maar werd na de oorlog erkend door het Geheim Leger. Jules, alias 'Alois' en daarna 'Rudy' en zijn schoonbroers beschikten in Rivi-ère over een depot met wapens, munitie en dynamiet. In juli 1944 vervoerden zij wapens & munitie en benzine van Wépion naar Jambes en levensmiddelen vanuit Brabant naar Fosses-la-Ville. Op de lijn Namen-Luik bliezen zij spoorrails op en in Ermeton-sur-Biert pleegden zij sabotage aan een watertoren. Kort voor zij op 25

augustus 1944 door de Gestapo aangehouden werden, hadden zij toch nog tijdig 20 kg springstof, detonators en geweerpatronen die zij in hun bezit hadden, kunnen verbergen. Ook Jules werd begin september 1944 vanuit Namen, via een verblijf van een weekje in het buitenkamp Meppen-Versen, naar KZ Neuengamme gedeporteerd. Zijn kampnummer was 5005x. Meer dan waarschijnlijk stond hij bij het toekennen van de kampnummers in de nabijheid van zijn schoonbroers aan te schuiven en had hij een nummer in de buurt van 50052, het nummer van Pierre Oger dat we wel kennen. Op 15 januari 1945 werd Jules in het hoofdkamp van Neuengamme nog gezien door zijn schoonbroer Albert Oger. Dan werd Jules met andere gevangenen naar KZ Bergen-Belsen gestuurd, dat in het voorjaar van 1945 een waar 'sterfoord' was geworden. Zelfs na de Bevrijding door de Britten op 15 april 1945 stierven er in Bergen-Belsen nog 14.000 ex-gevangenen! Zij waren zo uitgeput en verzwakt door ondervoeding en ziekten, dat zij niet meer konden gered worden. Na de oorlog werd de veronderstelde overlijdensdatum van Jules Cambier officieel op 23 februari 1945 vastgelegd. Later werd zijn naam gegeven aan de Club Onderofficieren van de school van de Genie.

In KZ Neuengamme en zijn 87 Buitenkampen kwamen 55.000 van de 100.400 gevangenen om het leven. Dat is ruim 1 op 2 ! De familie Oger/Cambier is in het klein een weerspiegeling van die verhouding. Pierre en Er-nest Oger overleefden de kampen, maar Albert Oger en Jules Cambier niet. Dat is dus ook 1 op 2!

Erald DEWACHTER

 

P.31 Michel Vanausloos - Français - Index - Inhoud

 

Mevrouw Renée JEANRAY, weduwe van de heer Michel Van Ausloos, is op 18 juni 2017 te Brussel overleden. Zij werd op 30 oktober 1926 te Hotton-sur-Ourthe geboren en was dus in haar 91ste levensjaar. De Vriendenkring van Neuengamme bood de familie daarbij haar innigste deelneming aan.

Als eerbetoon aan haar, in 2006 eveneens in zijn 91ste levensjaar, overleden echtgenoot Michel Van Ausloos, publiceren wij hierna het oorlogsverhaal van deze grote patriot en zeer actieve weerstander, die achtereenvolgens secretaris, vicevoorzitter en tenslotte erevoorzit-ter van de Vriendenkring van de Politieke Gevangenen van Neuengamme was. Maar hij zette zich ook in binnen de Vriendenkringen van Buchenwald en van Da-chau. Bovendien was hij lid van de Nationale Raad en

de Raad van Bestuur van de Nationale Confederatie van Politieke Gevangenen en Rechthebbenden (N.C.P.G.R.).

Michel werd te Eisene geboren op 13 februari 1916. Zijn dienstplicht deed hij in het 1ste Regiment Karabiniers per fiets. Hij beantwoordde hiervoor de twee oproepen van de 'P.P.R.' (Pied de Paix Renforcé). Nadien, op 8 juli 1939, trad hij toe tot de politie van Eisene. Tijdens de Achttien-daagse Veldtocht in mei 1940 vervoegde hij zijn regiment waarbij hij uiteindelijk in het noorden van Frankrijk krijgsgevangene werd gemaakt. Vermits de Duitsers als eersten de politiemensen vrijlieten, kon hij vrij vlug zijn job bij de politie van Eisene weer opnemen. Vanaf juli 1940 hielp hij Britse militairen onderbrengen en bezorgde hen burgerkleren en identiteitskaarten. Hij herdrukte anti-Duitse pamfletten om ze te verspreiden, stichtte de clandestiene krant 'La Légion Noire' en werkte mee aan de sluikkrant 'Index'. Bovendien werd hij verbindingsagent voor de Inlichtingen- en Actiedienst Beaver-Baton. In oktober 1941 werd het personeel van de Bevolkingsdienst van Eisene, dat hem de valse identiteitskaarten bezorgde, aangehouden. Toch zette hij zijn clandestiene activiteiten verder.

Op zondag 15 februari 1942 werd zijn vader Laurent aangehouden en hijzelf werd op 20 februari opgepakt en 5 maanden in de gevangenis van Sint-Gillis opgesloten. De brutale ondervragingen konden hem echter niet doen praten. Na een aansluitend verblijf van 4 maanden in de gevangenis van Leuven werd hij teruggebracht naar de gevangenis van Sint-Gillis en van daaruit op 21 november 1942 naar Duitsland gedeporteerd. Via een kort verblijf in de gevangenissen van Aken, Bremen en Hannover kwam hij op 5 december 1942 in KZ Neuengamme (Hamburg) aan. Daar werd hem kampnummer 12309 toegewezen. De volgende dag - op Sinterklaasdag dus - mochten de nieuwe gevangenen voor de eerste maal naar huis schrijven, een privilege dat vanaf D-day (6 juni 1944) voor alle concentratiekampen afgeschaft werd. Michel werd aangeduid voor het kommando Fertigungstelle, waar het werk erin bestond om zogenaamde Decauville smalspoorwa-gonnetjes met zand, slib, cement of grind te laden en te verplaatsen. Vermits dat smalspoor niet verankerd werd, was het duwen van die zwaar geladen wagonnetjes geen sinecure. Op 21 december 1942 werd Michel, waarschijnlijk door zo een wagonnetje, zwaar gekwetst aan zijn been en op 30 december opgenomen in het Revier (ziekenboeg). In totaal beleefde Michel 15 maanden de verschrikkingen van KZ Neuengamme, met geregelde verblijven in het Revier om zijn beenwonde te laten verzorgen. Toch konden deze tegenslagen zijn moed en zijn wil om België terug te zien niet verzwakken. Meer nog, hij ondersteunde zijn medegevangenen en gaf nooit de strijd op tegen hen die hij de 'Moffen' noemde.

Op 5 maart 1944 werd Michel aangeduid om deel uit te maken van een konvooi van 1000 Neuengamme gevangenen die zouden afhangen van KZ Buchenwald, namelijk de 2de SS Baubrigade. Het Buchenwald kampnum-mer dat hem werd toegewezen was 45601. De opdracht van deze 2de SS Baubrigade was om onder andere het puin te ruimen in de stad Keulen, nadat deze stad opnieuw door de Geallieerden zwaar gebombardeerd was. Op 15 maart 1945 werd dit kommando, door het oprukken van de geallieerden, teruggebracht naar Buchenwald. Op 8 april 1945 volgde dan een nieuwe evacuatie naar KZ Dachau. Van de 5000 gevangenen uit dit konvooi waren er bij aankomst in Dachau op 27 april 1945 nog slechts 1600 overlevenden. Dat is slechts 3 op de 10! Twee dagen later werden Michel en alle andere Dachau gevangenen door de Amerikanen bevrijd. Op 18 mei 1945, na ruim 3 jaren van gevangenschap, was Michel eindelijk terug thuis. In september 1945 vernam hij echter het overlijden van zijn vader Laurent, die sinds zijn bevrijding te Görden-Brandenburg, noodgedwongen in Duitsland was gebleven wegens 'niet transporteerbaar'.

Michel nam zijn functie bij de politie van Eisene weer op en zette zich vrij vlug ook in bij de Vriendenkringen van de voormalige concentratiekampen van Neuengamme, Buchenwald en Dachau, alsook bij de N.C.P.G.R.. Tot op hoge leeftijd was hij de uitspraak "dat nooit weer" indachtig en ging hij aan de schoolkinderen uitleggen "hoe vlug men zijn vrijheid kan verliezen als men niet goed oppast".

Erald DEWACHTER

 

P.33 Gewest Hasselt - Français - Index - Inhoud

 

P. 33 De heer Hendrik Ory, Onder-voorzitter van het gewest Hasselt, is overleden
Français - Index - Inhoud

 

Op 21 maart 1944 werd hij aangehouden en op transport gezet naar Duitsland Gross-Sachemheim, Vandaaruit per vrachtwagen naar het kamp van Vailingen, de dag nadien naar Wiezendorf-Wasseralfmgen, waar hij het langst verbleef. Op 11 mei 1944 keerde Hendrik terug naar huis. Hij droeg in Wiezendorf-Wassenalfingen het Kampnummer 5238 Onze vriend was een leermeester voor mij in verband met de N.C.P.G.R.

Guido THYS
Voorzitter Gewest Hasselt

 

P.34 In memoriam Jean Fraeys - Français - Index - Inhoud

 

Jean FRAEYS adjudant ARA (Agent de Renseigne-ment et dAction - Inlichtingen- en Actie-agent) is geboren in Gent op 22 mei 1921. Tijdens WO II was hij lid van de Komeetlijn (Comète) in Brussel waar hij met een nicht woonde die hem officieel in haar wasserij tewerkstelde zodat hij kon ontsnappen aan verplichte arbeid in Duitsland. In 1944 werd hij door de bezetter gearresteerd en ter dood veroordeeld door een rechtbank van de Luftwaffe.

Op 22 augustus 1944 begon voor de groep der ter-doodveroordeelden waar hij deel van uitmaakte samen met onder meer Jean-Francois NOTHOMB, Raymond ITTERBEEK en zijn vader Adrien FACHE, Jacques LEGRELLE en veertig andere Belgen, een lange tocht door Duitsland : tijdens die tocht zullen ze kennismaken met verschillende gevangenissen. Van dat ogenblik af worden de gedetineerden N.N. (Nacht und Nebel), wat betekende dat men niet langer geacht werd hun spoor terug te vinden. Op 23 augustus in Keulen, op 30 augustus in Koblenz, op 1 september Frankfurt, op 8 september Nuremberg, op 9 september Bamberg, op 15 september Bayreuth, om ten slot-te op 29 maart 1945 in Amüsberg aan te komen waar de gedetineerden op 23 april zullen worden bevrijd door de Amerikanen, het 2e bataljon van de 6e divisie. De reden waarom deze terdoodveroordeelden niet zijn geëxecuteerd is blijkbaar dat de documenten die de terdoodveroordeling bevestigden niet zijn aangekomen of te laat zijn aangekomen op de plek waar de veroordeelden zich bevonden. Adrien FACHE verklaart echter in zijn memoires : Een bewaker heeft meegedeeld dat de dossiers op het kantoor waren aangekomen. De terdoodveroordelingen waren bevestigd, de terechtstellingen zouden plaatsvinden in Regensburg 120 km verderop. Die informatie draagt geen datum maar ze mag worden gesitueerd tussen 10 oktober en 29 maart dan in de gevangenis van Bayreuth.

Jean FRAEYS was de laatste overlevende van de zogenoemde groep Amsberg.

Vermelding bij de volgende eretekens : Ridder in de Orde van Leopold II met Palmen, het Oorlogskruis 1940 met Palmen en de Verzetsmedaille.

« Zette zich volledig in binnen een Inlichtingen- en Ac-tiedienst in de strijd tegen de vijand en vervulde tot algehele tevredenheid van zijn oversten de gevaarlijke opdrachten die hem werden toevertrouwd. Aangehouden en naar Duitsland gedeporteerd, waar hij al het lijden dat hem werd aangedaan met dapperheid doorstond ».

Bernard FRAEYS

 

P.35 Gewest West-Vlaanderen - Français - Index - Inhoud

 
P.35 Het Provinciaal Mausoleum te Menen bestaat dit jaar "60 jaar." - Français - Index - Inhoud
 

Jaarlijks wordt er, telkens op Vaderdag, een bedevaart georganiseerd aan het Mausoleum op de oude stedelijke begraafplaats te Menen, dit ter ere van alle politieke gevangenen die zijn omgekomen in de concentratiekampen tijdens de tweede wereldoorlog. Dit jaar voor de 60e maal!

Het Provinciaal Mausoleum is een non-profit organisatie die uitsluitend bestaat uit kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen van politieke gevangenen. Educatie is één van de belangrijkste doelen binnen de organisatie. Laat ons en de komende generaties nooit vergeten wat er is gebeurd!

Daarom organiseert Het Provinciaal Mausoleum naar aanleiding van het 60-jarig bestaan enkele bijkomende evenementen.

 

P.35 Het Jaarprogramma - Français - Index - Inhoud

Vrijdag 4 mei 2018

20u CC De Steiger Waalvest Menen Monoloog "Moeders zullen goed voor elkaar zorgen" door Yves Durnez.

Dit theaterstuk is gebaseerd op het boek "Ik was 18 in 44", een biografie van Marcel Durnez. Hij vluchtte in 1943 samen met zijn broers Daniël en Gilbert uit Geluwe naar Frankrijk om aan de opeising door de Duitsers te ontsnappen. Na de oorlog kwam alleen Marcel terug...

Zijn zoon Yves kruipt nu, anno 2018, in de huid van zijn vader en vertelt over de lotgevallen van de drie broers: hun vlucht naar Frankrijk, hoe ze verraden werden en vervolgens gedeporteerd naar Auschwitz, Buchenwald en uiteindelijk Flossenbürg, waar Daniël en Gilbert gestorven zijn.

Deze aangrijpende productie heeft de verdienste nooit "melig" te worden. Zij wordt gebracht in een pittig West-Vlaams.

Dinsdag 15 mei 2018

Schoolproject "Oorlog in Menen" (i.s.m andere vaderlandslievende verenigingen).
Project voor kinderen uit alle 5e leerjaren van alle lagere scholen uit groot Menen.
Bestaande uit een theatervoorstelling in CC De Steiger en een fotozoektocht door Menen waarbij halt gehouden wordt bij plaatsen die belangrijk waren tijdens W.O. II.

Zondag 3 juni 2018

Gegidste funeraire wandeling op de oude stedelijke begraafplaats van Menen, Zandputstraat.

Vrijdag 8 juni 2018

21u30 oude stedelijke begraafplaats Zandputstraat Menen
Nocturne met sfeerverlichting en projectie. Drie kleinkinderen van politieke gevangenen brengen elk een aangrijpende monoloog over een Menense politiek gevangene (twee ervan over hun eigen grootvader) die de gruwel der concentratiekampen meemaakten. Live muziek: eigen compositie door de kleinzoon van onze stichter.

Zondag 10 juni 2018

9u45 Jaarlijkse bedevaart oude stedelijke begraafplaats Zandputstraat Menen
Ingetogen plechtigheid, in aanwezigheid van tal van hoogwaardigheidsbekleders, ter ere van alle politieke gevangenen die zijn omgekomen in concentratiekampen tijdens W.O. II.

Algemeen Programma Bedevaart van 10 juni 2018

Start om 9u45, einde Ilu45.
Om Ilu55: In stoet naar het Stadhuis van Menen waar een receptie plaatsvindt ter viering van de 60ste plechtigheid.

Dinsdag 9 oktober 2018

Lezing Dirk Decuypere in CC De Steiger Waalvest Menen Lezing over vliegtuigcrashes in West-Vlaanderen tijdens de W.O. II en de hulp bij het onderbrengen van de neergekomen bemanningsleden. I.s.m. Heemkundige Kring Menen, Gidsenkring Menen-Wevelgem en de Vriendenkring Flossenbürg.

 

P.36 - Français - Index - Inhoud

 

 
Jean-Paul BEGHIN
Madeleine CAUWBERGHS
Daniel DEBERGH
Simonne DEBOES
Louis DEGREVE
André DEHOVRE
Anna DOUMAN-CARDINAEL
Jean-Charles FRAEYS
Claire GENDEBIEN
Paul HOLLERT
LEYE-DERDRE
Odette NONNON
Hendrik ORY
Jacquelinee RENIER-VERFAILLIE
Simonne TIMMERMANS
Daniel VERBEKE
Madeleine WALECKX
Jean WATTICANT
VIaamse Ardennen/Pays des Collines
Tienen-Meensel-Kiezegem
West-Vlaanderen
Tienen-Meensel-Kiezegem
Tournai
Tournai
Hasselt
Gent-Eeklo
Bruxelles
Nationaal
West-Vlaanderen
Noord-Limburg
Hasselt
Bruxelles
Tienen-Meensel-Kiezegem
West-Vlaanderen
Torunai
Bruxelles
 

 Index - Inhoud - Nederlandstalige tekst